بودجه انتظار مدیریت را در ارتباط با فروش ، اقلام بهای تمام شده ، بازده و سایر وقایع مالی برای دوره آتی نشان می دهد .
بودجه شامل سود و زیان پیش بینی شده ، تراز نامه پیش بینی شده و گردش وجوه نقد پیش بینی شده می باشد.
برنامه ریزی مالی سالانه یک شرکت با تهیه بودجه صورت می پذیرد .
بودجه در واقع یک سری گزارش از پیش بینی مدیریت در زمینه فروش ، هزینه ، حجم تولید و انواع وقایع مالی شرکت در سال آتی می باشد .
بودجه ابزاری جهت برنامه ریزی و کنترل
در ابتدای دوره بودجه بک برنامه و در انتهای دوره بودجه یک وسیله کنترل در دست مدیریت جهت ارزیابی عملکرد می باشد .
ساختار بودجه :
- بودجه عملیاتی در خصوص تصمیمات مربوط به عملکرد و فعالیت ها
- بودجه مالی در خصوص تصمیمات مالی
بودجه عملیاتی در شرکت های تولیدی شامل موارد ذیل می باشد:
- بودجه فروش
- بودجه تولید
- بودجه نیاز مندی های تولید شامل بودجه مواد مستقیم ، بودجه کار مستقیم و بودجه سربار کارخانه
- بودجه هزینه های اداری و فروش
- سود و زیان پیش بینی شده
بودجه مالی در شرکت های تولیدی شامل موارد ذیل می باشد:
- بودجه هزینه های سرمایه ایی
- بودجه نقدی
- تراز نامه پیش بینی شده
مراحل اساسی تهیه بودجه در شرکت های تولیدی عبارتند از :
- تهیه بودجه فروش
- تهیه حجم تولید
- پیش بینی قیمت تمام شده ساخت محصول و هزینه های عملیاتی
- تعیین گردش وجوه نقد و سایر اثرات مالی
- تهیه گزارشات مالی پیش بینی شده
بودجه فروش
تهیه بودجه فروش نقطه آغاز تهیه بودجه می باشد ، چرا که فروش پیش بینی شده تقریبا روی کلیه ارقامی که در بودجه حضور دارند تاثیر می گذارد.
بودجه فروش نشان دهنده کمیت فروش هر یک از محصولات تولیدی شرکت می باشد .
جهت پیش بینی فروش سه روش به شرح ذیل وجود دارد :
استفاده از تکنیک های آماری با توجه به شرایط عمومی بازار و اقتصاد
پیش بینی با استفاده از نظرات تخمینی مدیران
تجزیه و تحلیل عوامل موثر بر فروش شرکت و تلاش در پیش بینی گرایش های آن در آینده .
پس از تعیین حجم فروش ، بودج فروش که حاصل ضرب قیمت فروش در حجم برآوردی است محاسبه می شود .
چنانچه شرکت سیاست نسیه فروشی نیز داشته باشد ، نحوه وصول مطالبات نیز مشخص می گردد .
بودجه تولید
پس از تهیه بودجه فروش بودجه تولید را بر اساس تعداد محصولی که باید تولید شود تا فروش برآوردی را تکافو نماید و با در نظر گرفتن موجودی اول و آخر محصول تهیه می شود .
بودجه مواد مستقیم تولیدی
زمانی که حجم تولید محاسبه گردید بودجه مواد مستقیم تولیدی تهیه می شود تا مشخص شود که چه مقدار مواد اولیه برای ساخت این حجم از محصول لازم است .
در این مرحله با توجه به مقدار موجودی ابتدا و پایان دوره مقدار خرید مواد اولیه محاسبه می شود .
پس از تعیین میزان خرید پیش بینی شده مبلغ خرید و با توجه به شرایط میزان خرید نقد و نسیه مواد و برنامه زمانی پرداخت تهیه می شود .
بودجه کار مستقیم تولیدی
بودجه هزینه کار مستقیم از حاصل ضرب ساعات کار مستقیم مورد نیاز جهت تولید پیش بینی شده و هزینه متوسط هر ساعت کار به دست می آید .
بودجه هزینه سربار کارخانه
بودجه هزینه سربار کارخانه نشان دهنده بودجه کلیه هزینه های تولیدی به غیر از هزینه های مواد مستقیم و کار مستقیم می باشد .
بخشی از این هزینه ها با حجم تولید در نوسان است که به آن سربار متغیر گفته می شود.
بخش دیگر هزینه های سربار ثابت می باشد که در دامنه ایی از تولید ، با حجم تولید تغییر نمی کند.
برای هزینه های سربار متغیر با توجه به روش جذب سربار ( بر مبنای ساعت کار مستقیم یا میزان تولید ) نرخی حاصل از جمع هزینه های پیش بینی شده تقسیم به مبنای جذب سربار محاسبه می شود .
بابت سربار ثابت نیز باید یکایک هزینه های شناسایی شده و برای هر یک با توجه به روند افزایشی یا کاهشی هزینه در سال آینده مبلغی پیش بینی نمود .
بودجه موجودی کالای آخر دوره
پیش بینی میزان و مبلغ موجودی کالای آخر دوره شامل موجودی مواد اولیه ، کالای در جریان ساخت ، کالای ساخته شده و سایر موجودی ها جهت تهیه سود و زیان و تراز نامه پیش بینی شده برای سال آینده ضروری می باشد .
تهیه سود و زیان مستلزم پیش بینی قیمت تمام شده کالای فروخته شده می باشد که برای محاسبه آن می بایست موجودی کالای پایان دوره در دست باشد .
هم چنین تهیه تراز نامه منوط به داشتن موجودی کالای پایان دوره در بخش دارایی ها می باشد .
بودجه هزینه های اداری فروش
بودجه هزینه های اداری فروش نشان دهنده پیش بینی هزینه های عملیاتی لازم جهت فروش محصول و اداره شرکت می باشد .
بخشی از این هزینه ها متغیر بوده و به تناسب حجم تولید و فروش تغییر می نماید و بخشی دیگر رابطه مستقیمی با حجم تولید و فروش ندارد .
بودجه نقدی
بودجه نقدی به منظور برآورد نیاز های مالی شرکت در آینده تهیه می شود .
هم چنین بودجه نقدی ابزاری جهت برنامه ریزی و کنترل مالی است .
از آنجا که بودجه نقدی جزییات مربوط به دریافت و پرداخت های نقدی شرکت را در زمان ها ی خاص نشان می دهد از بلا استفاده ماندن احتمالی وجوه احتمالی و یا کمبود غیر مترقبه وجوه در دوره خاص جلوگیری می نماید .
بودجه نقدی دارای چهار بخش می باشد :
- بخش دریافت ها شامل مانده اول دوره و کلیه دریافت های نقدی ناشی از فروش و مشتریان
- بخش پرداخت ها شامل کلیه پرداخت ها به ترتیب موضوع و اهمیت
- بخش اضافات یا کسری وجوه که از کسر نمودن جمع پرداخت و دریافت به دست می آید .
- بخش تامین مالی شامل نحوه تامین کسری های احتمالی و برنامه باز پرداخت وجوه تامین شده .
سود زیان پیش بینی شده
خلاصه کلیه عوامل هزینه و درآمد پیش بینی شده در گزارش سود و زیان پیش بینی شده منعکس می گردد .
ترازنامه پیش بینی شده
با توحه به تراز نامه پایان سال مالی جاری و با در نظر گرفتن تغییراتی که در ارقام در نتیجه عملیات سال آتی رخ خواهد داد ترازنامه پیش بینی شده تهیه می شود .
دلایل تهیه ترازنامه پیش بینی شده به شرح ذیل می باشد :
- افشا هرگونه شرایط نامساعد مالی احتمالی
- جهت حصول اطمینان از صحت محاسبات سایر بودجه ها
- کمک به مدیریت جهت محاسبه نسبت های مالی و تجزیه و تحلیل آن ها
- بر جسته نموده منابع و تعهدات مالی آتی
کنترل بودجه
کنترل بودجه از طریق مقایسه ارقام بودجه بندی شده با نتایج واقعی صورت می گیرد .
اگه فرم های بودجه رو هم می زاشتین خیلی بهتر بود
عالی بود
خیلی مفید و کاربردی جهت علاقه مندان به کار مالی و مدیریتی
اگر برای هر مرحله بودجه بندی یک مثال عددی تنظیم می گردید درک مطلب آسانتر بود.