کارانه یا پاداش بهره‌وری و یا پاداش پیشرفت کار نوعی از مزایا متعلق به پرسنل می باشد که که طبق تعریف هر شرکتی برحسب میزان سودی که از فروش مازاد و یا تولید خود بدست می‌آورد آن را بین پرسنل تقسیم می‌کند.
پرداخت کارانه یکی از روش‌هایی است که سازمان‌ها می‌توانند با استفاده از آن حقوق بیشتری را به کارکنان خود بدهند بدون اینکه آن افزایش حقوق روی سنوات، عیدی و موارد دیگر تاثیر بگذارد.
بر اساس فرمول کارانه مدیر یک سازمان یا اداره‌ای، عدد مشخصی از کارانه را در اختیار مدیران میانی یا مدیران واحدهای مختلف سازمان می‌گذارد و به آن‌ها این آزادی عمل را می‌دهد که اضافه کار کاردان‌ها یا کارشناسان واحد خود را کم یا زیاد کند.
مدیر هر واحدی می‌تواند بر اساس پارامترهایی غیر از کارکرد مانند اضافه کاری، تعطیل کاری، حق کشیک، حق شیفت و … کارانه پرسنل را مشخص نماید.
در فرهنگ فارسی معین کارانه به معنی ذیل می باشد :
پولی که در برابر انجام کاری معین (مانند معاینه بیمار) یا ساعت کار (مانند یک ساعت تدریس ) پرداخت می شود، کارمزد.
همچنین معادل انگلیسی کارانه برابر است با :
merit pay
مبلغ کارانه معاف از کسر حق بیمه و مشمول مالیات می باشد
کارانه یا پاداش افزایش بهره وری مبلغی است که باتوجه به نوع عملکرد و تلاش شخص محاسبه شده و در فواصل زمانی ماهانه و فصلی و یا حتی سالانه به شخص پرداخت می شود .
نحوه محاسبه و تعلق و زمان پرداخت کارانه تابع قانون خاصی نبوده و اصولا در سازمان ها و ارگان های دولتی و یا بزرگ بوسیله دستورالعمل و بخشنامه های خاص آن سازمان معین می گردد و یا در شرکت های بخش خصوصی با توجه به صلاحدید کارفرما پرداخت می شود .
آیا کارانه مشمول بیمه و مالیات می باشد ؟