نحوه محاسبه مالیات بر حقوق سال ۱۴۰۰

ماده ۸۶ قانون مالیات های مستقیم
پرداخت کنندگان حقوق هنگام هر پرداخت یا تخصیص آن مکلف اند مالیات متعلق را طبق مقررات ضمن تسلیم فهرستی متضمن نام و نشانی دریافت کنندگان ۳ ماده(۸۵) این قانون محاسبه و کسر و تا پایان ماه بعد حقوق و میزان آن به اداره امور مالیاتی محل پرداخت و در ماه های بعد فقط تغییرات را صورت
همین طور که ملاحضه می فرمایید مطابق ماده ۸۶ پرداخت کنندگان تا پایان ماه بعد مکلف به ارسال لیست مالیات بر حقوق پرسنل خود می باشند .
حال اگر محاسبات را به طور ماهانه انجام ندهیم چطور می بایست لیست مالیات بر حقوق را به سازمان امور مالیاتی ارسال نماییم ؟

در حال حاضر سهم درمان حق بیمه پرداختی به سازمان تامین اجتماعی از حقوق مشمول مالیات کسر می گردد .
مطابق بخشنامه ۲۱۱/۴۳۸۵/۱۹۴۱۸ مورخ ۷ بهمن ۱۳۸۳ سازمان امور مالیاتی ۲/۷ از حق بیمه پرداختی به سازمان تامین اجتماعی از حقوق مشمول مالیات حقوق کسر می شده که این بخشنامه با دادنامه ۵۹۱ مورخ ۱۱ تیر ۱۳۹۸ دیوان عدالت اداری ابطال و بخشنامه ۲۰۰/۹۸/۴۴ مورخ ۱۴ مرداد ۱۳۹۸ جایگزین شده است .
در بخشنامه ۲۰۰/۹۸/۴۴ مبلغ ۲/۷ حق بیمه با سهم درمان حق بیمه اصلاح شده است .

مالیات حقوق بر مبنای ناخالص حقوق و به عبارت بهتر مجموع حقوق و مزایا محاسبه می شود .
دقت فرمایید که از مجموع حقوق و مزایا می بایست مزایای معاف از مالیات حقوق مانند فوق العاده ماموریت و همچنین سهم درمان حق بیمه را کسر نمایید تا مجموع حقوق و مزایای مشمول مالیات بدست آید .
حال بر مبنای مجموع حقوق و مزایای مشمول مالیات نسبت به محاسبه مالیات حقوق اقدام فرمایید.

سپاس از توجه و حسن نظر حضرت عالی

در خصوص معافیت مالیاتی حق بن و مسکن در حال حاضر اختلاف نظر وجود دارد ولیکن نظر ممیزان مالیاتی بر این می باشد که حق بن و مسکن مشمول مالیات حقوق می باشد .

در خصوص معافیت مالیاتی مزایای رفاهی سازمان امور مالیاتی در بخشنامه ۳۳۵۵۳ سال ۱۳۸۷ آن ها را مشمول دانسته و سپس در بخشنامه ۴۵۲۹/۲۱۰ سال ۱۳۹۰ با توجه به رای دیوان عدالت مزایای رفاهی را معاف از مالیات نموده است .

با توجه به این بخشنامه کمک هزینه های رفاهی پرداختی که در حد عرف پرداخت شوند معاف از مالیات می باشند ولی از نظر ممیزان مالیاتی حق مسکن و بن که در بخشنامه حقوق هر سال مبلغ آن مشخص می گردد و مشمول کسر حق بیمه نیز می باشد و پرداخت آن نیز از سوی کارفرما اجباری می باشد در حکم مزایای رفاهی نبوده و مشمول کسر مالیات حقوق می باشند .

همچنین طی نامه شماره ۷۱۲۹۰ سال ۱۴۰۰ معاونت روابط کار وزارت تعاون و کار بن و مسکن را جز مزایای رفاهی محسوب و معاف از مالیات داسته ست که تا کنون سازمان امور مالیاتی در این خصوص بخشنامه ای صادر نکرده و ممیزان این اداره همجنان بن و مسکن را مشمول مالیات محاسبه می نمایند .

بخشنامه ۳۳۵۵۳ مورخ ۱۲ تیر ۱۳۸۷ سازمان امور مالیاتی
چون در خصوص شمول یا عدم شمول مالیات حقوق نسبت به وجوه پرداختی بابت کمک هزینه های: مهد کودک، غذا، ایاب و ذهاب و … از سوی ادارات امور مالیاتی و مودیان محترم مالیاتی سوالات متعددی مطرح گردیده لذا به لحاظ رفع ابهام در این خصوص، مقرر می دارد:
وجوه نقدی که به عنوان مزایای مربوط به شغل تحت عناوین مهد کودک، یارانه غذا، ایاب و ذهاب، هزینه تلفن همراه و بن کالا به حقوق بگیران پرداخت می گردد با در نظر گرفتن عمومیت تعریف مقرر در ماده ۸۳ قانون مالیاتهای مستقیم مصوب اسفند ماه ۱۳۶۶ و اصلاحیه های بعدی آن، مشمول مالیات بر درآمد حقوق می باشد.
بخشنامه فوق بر اساس بخشنامه شماره ۴۵۲۹/۲۱۰ مورخ ۲۷/۲/۱۳۹۰ و دادنامه شماره ۶۰۱ مورخ ۹/۱۲/۱۳۸۹ این بخشنامه ابطال گردید.

بخشنامه ۴۵۲۹/۲۱۰ مورخ ۱۳۹۰/۲/۲۷ سازمان امور مالیاتی
ابلاغ رأی هیات عمومی دیوان عدالت اداری موضوع دادنامه شماره ۷۳ مورخ ۱۳۹۸/۰۱/۲۷ مبنی بر اصلاح رای شماره ۶۰۱ مورخ ۱۳۸۹/۱۲/۰۹ آن هیأت درخصوص کمک هزینه رفاهی کارکنان

به پیوست، رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری موضوع دادنامه شماره ۷۳ مورخ ۱۳۹۸/۰۱/۲۷ برای اطلاع و اقدام لازم ارسال می گردد. با توجه به رای مذکور، متن رای دادنامه شماره ۶۰۱ مورخ ۱۳۸۹/۱۲/۰۹ هیات عمومی دیوان عدالت اداری درخصوص ابطال بخشنامه شماره ۳۳۵۵۳ مورخ ۱۳۸۷/۰۴/۱۲ به شرح ذیل خواهد بود:

«نظر به اینکه مصادیق حقوق و مزایای مشمول کسر مالیات، موضوع ماده ۸۲ قانون مالیات های مستقیم در ماده ۸۳ همان قانون به عنوان مزایای مربوط به شغل احصاء شده است و خدمات و تسهیلات رفاهی که در ماده ۴۰ قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت ( ۱۳۸۰/۱۱/۲۷) مصوب ۱۳۸۴/۰۸/۱۵ مجوز پرداخت دارد مزایای مربوط به شاغل بوده و داخل در عناوین حقوق و مزایای مذکور در ماده ۸۳ قانون مالیات های مستقیم نمی باشد، بنابراین وجوه پرداختی به حقوق بگیران، تحت عناوین مهد کودک، یارانه غذا، ایاب و ذهاب، بن کالا و … به عنوان مصادیق ماده ۴۰ قانون مارالذکر، موضوعا از شمول احکام مواد ۸۲ و ۸۳ قانون مالیات های مستقیم خارج بوده و نظریه شماره ۲۰۱۰۰/۲۵۶ مورخ ۱۳۸۹/۱۰/۰۶ دیوان محاسبات کشور هم در تایید مراتب می باشد. النهایه بخشنامه مورد اعتراض خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات سازمان امور مالیاتی کشور تشخیص و به استناد قسمت دوم اصل ۱۷۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و بند یک ماده ۱۹ و ماده ۴۲ قانون دیوان عدالت اداری ابطال می گردد.
بنابراین وجوهی که بابت مهد کودک، یارانه غذا، ایاب و ذهاب و بن کالا در اجرای ماده ۴۰ قانون فوق الذکر و یا بر اساس مقررات استخدامی موسسه در حدود متعارف و یا ارائه اسناد و مدارک به کلیه کارکنان پرداخت می شود، از شمول حکم مواد ۸۲ و ۸۳ قانون مالیات های مستقیم خارج بوده و مشمول مالیات نمی باشد.

نامه شماره ۷۱۲۹۰ مورخ ۲۳/۴/۱۴۰۰ معاونت روابط کار
برادر گرامی جناب آقای قره سیدرومیانی

معاون محترم امور مجلس، حقوقی و استان‌ها

سلام علیکم؛

احتراماً؛ بازگشت به نامه شماره ۵۲۲۲۷ مورخ ۲۶/۳/۱۴۰۰ و در خصوص نامه شماره ۱۸۱۸۲/۲۰۰/ص مورخ ۲۴/۱۰/۱۳۹۹ رییس کل محترم سازمان امور مالیاتی مبنی بر اعلام مصادیق مزایای رفاهی و انگیزه‌ای در قانون کار به استحضار می‌رسانم:

به منظور تضمین برداشت دقیقی از مزایای رفاهی انگیزه‌ای مشمولان قانون کار، توجه به مواد ۳۴، ۳۵، ۳۶ و ۴۷ قانون کار ضرورت دارد. به استناد ماده ۳۴ قانون کار: «کلیه دریافتی‎‌های قانونی که کارگر به اعتبار قرارداد کار اعم از مزد یا حقوق، کمک هزینه عائله‌مندی، هزینه‌های مسکن، خوارو بار، ایاب و ذهاب، مزایای غیرنقدی، پاداش افزایش تولید، سود سالانه و نظایر آنها دریافت می‌نماید را حق‌السعی می‌نامند.» همچنین حسب ماده ۳۵ قانون کار مزد عبارت است از وجوه نقدی یا غیرنقدی و یا مجموع آنها که در مقابل انجام کار به کارگر پرداخت می‌شود. در تبصره ۳ ماده ۳۶ قانون کار نیز ضمن تعریف واژه مزد ثابت به عنوان جمع مزد شغل و مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل و مزد مبنا به عنوان سرجمع مزد گروه و پایه، در چارچوب تبصره ۳ ماده مذکور مصادیق مزایای رفاهی و انگیزه‌ای به شکل تمثیلی تبیین شده است: «مزایای رفاهی و انگیزه‌ای از قبیل کمک هزینه مسکن، خواروبار و کمک عائله‌مندی، پاداش افزایش تولید و سود سالانه جزء مزد ثابت و مزد مبنا محسوب نمی‌شود.» بنابراین حسب تبصره مذکور، کمک هزینه‌های مسکن، بن کارگری، کمک عائله‌مندی، پاداش افزایش تولید از مصادیق مزایای رفاهی و انگیزه‌ای محسوب می‌شوند. لازم به ذکر است که در ماده ۴۷ قانون کار نیز «پاداش افزایش تولید» در حکم مزایای رفاهی و انگیزه‌ای تلقی می‌شود.

بنابراین با عنایت به مراتب قانونی فوق، حقوق در قانون کار مشتمل بر مزد ثابت مرکب از مزد شغل و مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل و یا مزد مبنا در کارگاه‌های دارای طبقه‌بندی مشاغل است که سرجمع مزد گروه و پایه را تشکیل می‌دهد. اما چنانکه در دادنامه‌های شماره ۶۰۱ مورخ ۹/۱۲/۱۳۸۹ و شماره ۱۹۵۶- ۱۹۵۷ مورخ ۱۹/۱۲/۱۳۹۹ صادره از سوی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری خاطر نشان گردیده است، «وجوه پرداختی تحت عناوین مهد کودک، یارانه غذا، ایاب و ذهاب و بن کالا»، «داخل در عناوین حقوق و مزایای مذکور در ماده ۸۳ قانون مالیات‌های مستقیم نمی‌باشد.» بنابراین با عنایت به منطوق دادنامه‌های اخیرالذکر، کمک هزینه‌های عائله‌مندی، مسکن، خواروبار، بن کارگری، ایاب و ذهاب، مزایای غیرنقدی، پاداش افزایش تولید، سود سالانه، کمک هزینه مهد کودک و نظایر آنها که به لحاظ ماهیتی برای ارتقای رفاه و انگیزش کارگران در وجه ایشان پرداخت می‌شود در زمره مزایای مربوط به شغل نیستند و به موجب دادنامه‌های مذکور از دایره تعریف حقوق و مزایای مربوط به شغل موضوع ماده ۸۳ قانون مالیات‌های مستقیم خارج و کسر مالیات از آنها فاقد مستند و توجیه قانونی است.