بازندگان رکود تورمی فعلی ایران
دکتر عباس علوی راد
رکود تورمی فعلی کشور از دو مسیر رفاه ایرانیان را با کاهش بیشتر مواجه نموده است. اول نرخ تورم بسیار بالا و رو به افزایش در ۷ ماهه اول سال ۱۴۰۴ و دوم کاهش نرخ رشد اقتصادی در سال ۱۴۰۳ و منفی شدن آن در نیمه اول سال ۱۴۰۴ می باشد.
مرکز پژوهش های مجلس به تازگی اعلام نموده حدود ۲۶ میلیون نفر در ایران دچار فقر مطلق هستند.
هرچند به نظر می رسد این آمار بر اساس افزایش سهمگین نرخ تورم و کاهش شدید رشد اقتصادی کشور در سال ۱۴۰۴ به روز رسانی نشده است.
بازندگان رکود تورمی فعلی در اقتصاد ایران چه کسانی هستند؟ از مسیر تورم شدید فعلی، بازنده اصلی افرادی هستند که یا درآمدی ندارند یا درآمد آنها متناسب با تورم افزایش نیافته است. از مسیر کاهش رشد اقتصادی یک باخت دست جمعی صورت گرفته، هرچند برخی گروه های جامعه باخت سنگینتری داشته اند.
نگارش این جملات بسیار تلخ است. اما لازم است واقع بین باشیم. در حال حاضر هیچ نشانه ای از کاهش تورم و افزایش رشد اقتصادی در کشور حداقل تا پایان سال ۱۴۰۴ دیده نمی شود.
به نظر می رسد زمستان سال ۱۴۰۴ یکی از پرمخاطره ترین زمستان های نیم قرن اخیر در اقتصاد ایران خواهد بود.
به باور نگارنده در شرایط بسیار حساس فعلی، اقتصاد ایران نیازمند یک شوک مثبت چند وجهی پایدار برای پایین کشیدن شعله های آتش انتظارات تورمی از یکسو و ایجاد ثبات نسبی محیط اقتصاد کلان و بهبود کیفیت حکمرانی در ابعاد ملی، منطقه ای و استانی می باشد.
- رکود تورمی و تأثیرات آن بر رفاه عمومی: رکود تورمی باعث کاهش رفاه مردم به واسطه افزایش نرخ تورم و کاهش رشد اقتصادی میشود. این دو عامل با یکدیگر باعث میشوند که فشار اقتصادی بر مردم افزایش یابد.
- فقر مطلق: ارائه آماری از سوی مرکز پژوهشهای مجلس در خصوص فقر مطلق ۲۶ میلیون ایرانی، نشاندهندهی عمق بحران اجتماعی ـ اقتصادی است. بهعلاوه، این آمار ممکن است تحت تأثیر افزایش تورم واقعی بهروز نشده باشد.
- تأثیر تورم بر اقشار مختلف: افرادی که درآمد ثابت یا پایین دارند، بیشترین آسیب را از تورم میبینند. این قشر به دلیل عدم توانایی در تعدیل درآمد خود با افزایش قیمتها، فشار بیشتری را حس میکنند.
- رشد اقتصادی منفی: کاهش رشد اقتصادی و پیشبینی از منفی شدن آن در آینده، نشانههای نگرانکنندهای از عدم بهبود وضعیت اقتصادی کشور است.
- هشدار برای آینده: پیشبینیهایی درباره زمستان سخت اقتصادی در سال ۱۴۰۴، میتواند نشاندهنده وضعیت بحرانی باشد که اگر اقدامات فوری و مؤثری در رابطه با اقتصاد صورت نگیرد، دامنگیر جامعه خواهد شد.
- نیاز به اقدام فوری: دکتر علوی راد بر لزوم ایجاد یک شوک مثبت اقتصادی تأکید میکند که میتواند به کاهش انتظارات تورمی و بهبود کیفیت حکمرانی کمک کند.
این تحلیل بهخوبی نشان میدهد که در شرایط فعلی، نیاز به برنامهریزی و تصمیمگیریهای اقتصادی جامع و معطوف به منافع جامعه وجود دارد تا از بروز بحرانهای بیشتر جلوگیری شود.
🧩 خلاصه مفهومی:
دکتر علویراد با بررسی وضعیت اقتصادی ایران در سالهای ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴، معتقد است که اقتصاد کشور وارد مرحلهای از رکود تورمی عمیق شده که از دو مسیر اصلی به معیشت مردم آسیب رسانده است:
-
تورم فزاینده و مستمر در سال ۱۴۰۴
-
رشد اقتصادی منفی و کاهش تولید ملی
📉 آثار رکود تورمی:
-
کاهش شدید رفاه عمومی
-
افزایش فقر مطلق (بر اساس آمار مرکز پژوهشهای مجلس حدود ۲۶ میلیون نفر)
-
فرسایش توان معیشتی اقشار مزدبگیر، بازنشستگان و بیکاران
⚠️ بازندگان اصلی رکود تورمی:
-
افراد بدون درآمد ثابت یا بیکار
-
کارکنان و حقوقبگیرانی که افزایش دستمزدشان با تورم همخوانی ندارد
-
خانوارهای کمدرآمد که بخش عمده هزینهشان صرف کالاهای ضروری میشود
-
بنگاههای کوچک که در شرایط رکود از بازار حذف میشوند
🔍 پیام کلیدی:
«در شرایط فعلی هیچ نشانهای از کاهش تورم و افزایش رشد اقتصادی تا پایان سال ۱۴۰۴ دیده نمیشود.»
🌨 پیشبینی:
زمستان ۱۴۰۴ میتواند یکی از سختترین و پرمخاطرهترین زمستانهای نیم قرن اخیر از نظر اقتصادی باشد.
💡 راهکار پیشنهادی نویسنده:
اقتصاد ایران نیازمند شوک مثبت چندوجهی و پایدار است که شامل:
-
کاهش انتظارات تورمی
-
ایجاد ثبات در اقتصاد کلان
-
اصلاح حکمرانی اقتصادی در سطح ملی و منطقهای