مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی ارزش افزوده دوره های سوم و چهارم سال 1399 به مدت یک ماه تمدید شده است .

اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده دوره پاییز 1399 که قرار بود 15 دی ماه سال جاری ارائه شود تا 15 بهمن ماه تمدید شده است.

هم چنین اظهارنامه ارزش افزوده دوره زمستان سال 1399 که طبق قانون باید در 15 فروردین ماه سال 1400 به سازمان امور مالیاتی ارسال شود تا 15 اردیبهشت ماه سال 1400 تمدید شده است.

مطابق ماده 21 قانون مالیات بر ارزش افزوده 15 روز بعد از پایان هر فصل می بایست نسبت به ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده اقدام نمود که با توجه به تمدید مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی ارزش افزوده دوره های سوم و چهارم سال 1399 این فرصت برای فصل پاییز و زمستان 1399 به 45 روز افزایش یافته است .

ماده 21 قانون مالیات بر ارزش افزوده به شرح ذیل می باشد:

ماده۲۱ـ مؤدیان مالیاتی مکلفند، اظهارنامه هر دوره مالیاتی را طبق نمونه و دستورالعملی که توسط سازمان امور مالیاتی کشور تعیین و اعلام می‌شود، حداکثر ظرف پانزده روز از تاریخ انقضاء هردوره، به ترتیب مقرر تسلیم و مالیات متعلق به دوره را پس از کسر مالیاتهایی که طبق مقررات این قانون پرداخت کرده‌اند و قابل کسر می‌باشد، در مهلت مقرر مذکور به حسابی که توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی (خزانه‌داری کل کشور) تعیین و توسط سازمان امور مالیاتی کشور اعلام می‌گردد، واریز نمایند.

 

تبصره۱ـ چنانچه مدت فعالیت شغلی مؤدی کمتر از مدت یک دوره مالیاتی باشد، تکلیف مقرر در این ماده نسبت به مدت یاد شده نیز جاری می‌باشد.

 

تبصره۲ـ اشخاص حقیقی و حقوقی که بیش از یک محل شغل یا فعالیت دارند، تسلیم اظهارنامه و پرداخت مالیات برای هر محل شغل یا فعالیت به طور جداگانه الزامی است.

 

تبصره۳ـ در مورد کارگاهها و واحدهای تولیدی، خدماتی و بازرگانی که نوع فعالیت آنها ایجاد دفتر، فروشگاه یا شعبه در یک یا چند محل دیگر را اقتضاء نماید، تسلیم اظهارنامه واحد مطابق دستورالعملی است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور اعلام می‌گردد.

 

تبصره۴ـ مؤدیانی که محل ثابت برای شغل خود ندارند، محل سکونت آنان از لحاظ تسلیم اظهارنامه و سایر امور مالیاتی مناط اعتبار خواهدبود.

 

یادگیری و آشنایی با تکالیف مالیاتی از آنجا مورده اهمیت می باشد که عدم توجه و انجام ندادن آنها باعث تعلق جرایم و مشکلات مالیاتی برای شرکت ها می شود .

از طرفی هنگامی که شما چک لیست تکالیف مالیاتی را تهیه می نماید و آنها را در موعد مقرر قانونی انجام می دهید این اطمینان خاطر را دارید که در هنگام رسیدگی مالیاتی کمترین مشکل را داشته و به بهترین نحو امور محوله حسابداری را انجام داده اید .

از طرفی دیگر هنگامی که برای اولین بار حسابداری یک شرکت را می پذیرید ، چک و کنترل کردن لیست تکالیف مالیاتی به شما کمک می کند تا بهتر و بیشتر با شرکت مد نظر آشنا شده و مخاطرات مالیاتی آتی آن را شناسایی نمایید .

تکالیف مالیاتی شرکت ها

1. پرداخت حق تمبر ثبت و یا افزایش سرمایه
2. پلمپ دفاتر قانونی
3. تشکیل پرونده مالیاتی
4. ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده
5. صدور فاکتور فروش بابت کلیه معاملات
6. تحریر دفاتر قانونی
7. ارسال اظهارنامه مالیات بر حقوق پرسنل
8. ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده
9. ارسال گزارش خرید و فروش فصلی
10. کسر و پرداخت مالیات بر اجاره پرداختی
11. ارسال اظهارنامه مالیات بر درآمد
12. ارائه گزارش حسابرسی صورتهای مالی
13. ارائه اسناد ، مدارک و دفاتر قانونی جهت رسیدگی به هر یک از تکالیف فوق

 

• پرداخت حق تمبر ثبت و یا افزایش سرمایه

اولین مورد از تکالیف مالیاتی شرکت ها که بعد از ثبت شرکت می بایست انجام شود پرداخت حق تمبر ثبت سرمایه می باشد .

اشخاص حقوقی می بایست مطابق ماده 48 قانون مالیات های مستقیم  ظرف مدت دو ماه از تاریخ ثبت قانونی، مالیات نیم در هزار حق تمبر را پرداخت نمایند.

ضمنا در مورد شرکت هایی که به افزایش سرمایه اقدام می نمایندنیز  مکلفند ظرف دو ماه از تاریخ افزایش سرمایه در اداره ثبت شرکت ها نسبت به ابطال تمبر اقدام نمایند.

همچنین مطابق ماده 51 قانون مالیات های مستقیم  در صورت عدم پرداخت حق تمبر در موعد قانونی  معادل دو برابر آن نیز مشمول جریمه می گردد.

قابل ذکر است به  موجب ماده 27  قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقاء نظام مالی کشور، شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار که از محل آورده نقدی یا مطالبات حال شده سهامداران، افزایش سرمایه می دهند، از پرداخت حق تمبر معاف می باشند.

• پلمپ دفاتر قانونی

دومین مورد از تکالیف مالیاتی پلمپ دفاتر قانونی می باشد .

همواره قبل از شروع سال مالی می بایست نسبت به پلمب دفاتر قانونی اقدام نماییم البته برای شرکت ها ی تازه تاسیس تا 60 روز تاخیر در پلمب دفاتر قانونی قابل قبول می باشد .

بر اساس ماده ۶ قانون تجارت ، کلیه اشخاص حقوقی پس از ثبت شرکت برای اظهار هزینه و درآمد خود به سازمان امور مالیاتی نیاز به دفاتر قانونی دارند که این دفاتر در قانون تجارت شامل دفاتر روزنامه و کل و دارایی و کپیه می باشند

از بین این دفاتر فوق الذکر دفتر روزنامه و کل در حال حاضر استفاده می شود و می بایست قبل از شروع سال مالی پلمپ شود .

به عنوان مثال دفاتر سال 1400 از یک فروردین 99 تا پایان اسفند 99 مهلت پلمب دارد البته با در نظر گرفتن زمان لازم برای پروسه اداری درخواست و پست دفاتر تا تحویل آن به متقاضی

برای شرکت های تازه تاسیس مطابق بند ۹ ماده ۶ آیین نامه تحریر دفاتر برای پلمپ دفاتر  تا دو ماه تاخیر قابل قبول می باشد .

برای مطالعه بیشتر به مطالب زیر مراجعه نمایید :

ایین نامه تحریر دفاتر

نحوه پلمپ دفاتر قانونی

• تشکیل پرونده مالیاتی

سومین مورد از تکالیف مالیاتی می باشد که انجام تشکیل پرونده مالیاتی برای انجام باقی تکالیف مالیاتی الزامی می باشد .

اشخاص حقوقی مکلف اند بعد از ثبت شرکت نسبت  به تشکیل پرونده مالیاتی و دریافت کد اقتصادی اقدام نمایند .

تشکیل پرونده مالیاتی از طریق سامانه www.tax.gov.ir  انجام می گیرد و برای امکان ارسال لیست مالیات حقوق پرسنل ، ارسال امار معاملات فصلی و اظهارنامه مالیات بر درامد ثبت نام و تشکیل پرونده در این سامانه الزامی می باشد .

• ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده

مودیان مالیاتی مکلف می باشند برای انجام تکالیف مربوط به مالیات بر ارزش افزوده در سامانه www.evat.ir  ثبت نام و تشکیل پرونده دهند .

مطابق بند 1 ماده 22 قانون مالیات بر ارزش افزوده جریمه عدم ثبت نام معادل 75 درصد مالیات متعلق تا تاریخ ثبت نام می باشد .

• صدور فاکتور فروش بابت کلیه معاملات

اشخاص حقوقی مکلف‌اند برای انجام معاملات خود صورتحساب صادر و شماره اقتصادی خود و طرف معامله را در صورتحساب‌ها، قراردادها و سایر اسناد مشابه درج و فهرست معاملات خود را به سازمان مذکور ارائه کنند.

عدم صدور صورتحساب یا عدم درج شماره اقتصادی خود و طرف معامله یا استفاده از شماره اقتصادی خود برای دیگران و یا استفاده از شماره اقتصادی دیگران برای معاملات خود، حسب‌مورد مشمول جریمه‌ای معادل دو درصد مبلغ مورد معامله می‌شود.

دقت شود درصورتی‌که طرف معاملات اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع این ماده، اشخاص حقیقی مصرف‌کننده نهائی کالا یا خدمات و نیز اشخاص حقیقی مشمول موضوع ماده (81) قانون مالیاتها باشند درج شماره اقتصادی اشخاص مذکور الزامی نیست.

• تحریر دفاتر قانونی

۱- رویدادهای مالی باید براساس استانداردهای حسابداری و روزانه به ترتیب تاریخ وقوع در دفتر روزنامه ثبت و حداکثر تا پانزدهم ماه بعد به دفتر کل منتقل گردد.

۲- مودیانی که دفاتر دستی نگهداری می نمایند، مکلفند برای هر سال مالیاتی فقط از دفاتری که طی سال مالیاتی قبل نزد مراجع قانونی ذی ربط ثبت شده استفاده نمایند. در مواردی که دفاتر ثبت شده مذکور در هر سال برای ثبت عملیات مالی مودیان تا پایان سال مالیاتی کفایت ننماید، مجاز به استفاده از دفاتر ثبت شده طی همان سال می باشند .

۳- مودیان برای استفاده از سیستم الکترونیکی (نرم افزار) جهت ثبت رویدادهای مالی خود، مکلفند از نر افزارهای مورد قبول که دارای ویژگی­ها، معیارها و ضوابط اعلامی سازمان باشد استفاده نمایند. سازمان موظف است ویژگی­ها، معیارها و ظوابطی که نرم افزار باید دارا باشد را اعلان عمومی کند.

۱-۳- استفاده از نرم­افزارهای قبلی تا مدت سه سال از لازم الاجرا شدن اصلاحیه قانون (۱/۱/۱۳۹۵) مجاز خواهد بود. استفاده از نرم افزارهای مذکور بعد از مهلت فوق الذکر منوط به مطابقت آن با ویژگی­ها، معیارها و ضوابط اعلامی از سوی سازمان است.

مودیان مکلفند تا قبل از مطابقت نرم­افزار مورد استفاده با ویژگی­ها، معیارها و ضوابط اعلامی از سوی سازمان، حداقل ماهی یکبار خلاصه عملیات داده شده به ماشین­های الکترونیکی را در دفتر روزنامه ثبت و حداکثر تا پانزدهم ماه بعد به دفتر کل منتقل کنند.

۴- نگهداری دفتر روزنامه واحد برای ثبت کلیه عملیات و یا دفاتر روزنامه متعدد برای هر بخش از عملیات مجاز است.

۵- اشتباه در شماره گذاری صفحات و همچنین اشتباهات ناشی از ثبت دفاتر در مراجع قانونی ذی ربط در صورت احراز، خللی به اعتبار دفاتر وارد نخواهد کرد.

۶- نوشتن دفاتر با وسایلی که به سهولت قابل محو است (مانند مواد گرافیت) در دفاتر دستی ممنوع است.

۷- دفاتر و اسناد حسابداری می­بایست بر اساس واحد پول رایج کشور و همچنین به زبان فارسی تحریر گردد.

۸- در مواردی که دفاتر موضوع این آئین­نامه توسط مقامات قضائی یا سایر مراجع قانونی و یا به عللی خارج از اختیار مودی از دسترس مودی خارج شود و صاحب دفاتر از تاریخ وقوع این امر حداکثر ظرف دو ماه دفاتر جدید ثبت و عملیات آن مدت را در دفاتر جدید تحریر کند و تأخیر تحریر عملیات در این مدت به اعتبار دفاتر خللی وارد نخواهد کرد.

۹- تأخیر تحریر دفاتر در مورد اشخاص حقوقی جدیدالتاسیس از تاریخ ثبت شخص حقوقی و در مورد سایر اشخاص از تاریخ شروع فعالیت تا دو ماه مجاز خواهد بود.

۱۰- اشخاصی که دارای شعبه هستند مکلفند با توجه به روش­های حسابداری مورد عمل ،خلاصه عملیات شعبه یا شعب خود را در صورتی که دارای دفاتر ثبت شده باشند، لااقل سالی یکبار (تا قبل از بستن حساب­ها) ودر غیر این صورت عملیات هر ماه را تا پایان ماه بعد در دفاتر مرکز ثبت کنند.

۱۱- ثبت دفاتر ضمن سال مالی مشروط بر اینکه تا تاریخ ثبت هیچگونه فعالیت مالی و پولی صورت نگرفته باشد، مجاز است.

۱۲- ارائه دفاتر سفید و نانویس در حکم عدم ارائه دفاتر محسوب می­شود..

• ارسال اظهارنامه مالیات بر حقوق پرسنل

اشخاص حقوقی بایستی هنگام پرداخت یا تخصیص حقوق، مالیات متعلق را طبق مقررات ماده 85 قانون مالیات های مستقیم  محاسبه و کسر و تا پایان ماه بعد و از طریق سامانه www.tax.gov.ir  به سازمان امور مالیاتی تسلیم نمایند .

همچنین دقت شود که پرداختهایی که کارفرمایان به اشخاص حقیقی غیر از کارکنان خود که مشمول پرداخت کسورات بازنشستگی یا بیمه نمی باشند، با عنوان حق المشاوره، حق حضور در جلسات، حق التدریس، حق التحقیق و حق پژوهش پرداخت می کنند، بدون رعایت معافیت موضوع ماده(84) قانون مالیاتها، مشمول مالیات مقطوع به نرخ ده درصد(10%) می باشد .

مواد 84 تا 86 قانون مالیات های مستقیم به شرح ذیل می باشد :

ماده ۸۴ -میزان معافیت مالیات بر درآمد سالانه مشمول مالیات حقوق از یک یا چند منبع، هرساله در قانون بودجه سنواتی مشخص می شود.

ماده ۸۵ -نرخ مالیات بر درآمد حقوق کارکنان دولتی و غیردولتی مازاد بر مبلغ مذکور در ماده (۸۴) این قانون و تا هفت برابر آن مشمول مالیات سالانه ده درصد (۱۰%)  و نسبت به مازاد آن بیست درصد (۲۰%) است.

ماده ۸۶ – پرداخت کنندگان حقوق هنگام هر پرداخت یا تخصیص آن مکلف اند مالیات متعلق را طبق مقررات ضمن تسلیم فهرستی متضمن نام و نشانی دریافت کنندگان ۳ ماده(۸۵) این قانون محاسبه و کسر و تا پایان ماه بعد حقوق و میزان آن به اداره امور مالیاتی محل پرداخت و در ماه هاي بعد فقط تغییرات را صورت دهند.

تبصره- پرداخت هایی که کارفرمایان به اشخاص حقیقی غیر از کارکنان خود که مشمول پرداخت کسورات بازنشستگی یا بیمه نمی باشند، با عنوان حق المشاوره، حق حضور در جلسات، حق التدریس، حق التحقیق و حق پژوهش پرداخت میکنند، بدون رعایت معافیت موضوع ماده(۸۴) این قانون مشمول مالیات مقطوع به نرخ ده درصد(۱۰%) می باشد.کارفرمایان موظفند درموقع پرداخت یا تخصیص، مالیات متعلقه را کسر و ظرف مدت تعیین شده در ماده(۸۶) این قانون با اعلام مشخصات دریافتکنندگان مطابق فرم نمونه اعلامشده توسط سازمان امور مالیاتی کشور به اداره امور مالیاتی پرداخت کنند و درصورت تخلف، مسؤول پرداخت مالیات و جریمه هاي متعلق خواهند بود.

• ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده

اشخاص حقوقی که مشمول مالیات بر ارزش افزوده باشند مکلف می باشند که ظرف مدت 15 روز بعد از هر فصل نسبت به ارایه اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده اقدام نمایند .

به عبارتی دیگر مشمولین این مالیات می بایست سالانه چهار اظهارنامه برای فصول بهار ، تابستان ، پاییز و زمستان ارسال نمایند .

• همچنین برای اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده بهار تا 15 تیر
• اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده تابستان 15 مهر
• اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده پاییز 15 دی
• و اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده زمستان تا 15 فروردین فصت وجود دارد که با توجه به تعطیلات 15 روز اول فروردین معمولاً فرصت ارسال  اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده زمستان تا پایان فروردین تمدید می گردد .

ارسال این اظهارنامه از طریق سامانه www.evat.ir  انجام می شود .

عدم ارایه اظهارنامه مالیات بر ارش افزوده جریمه ای معادل 50 درصد مالیات متعلق در بر خواهد داشت .

• ارسال گزارش خرید و فروش فصلی

سالانه 4 دفعه و به ازای هر فصل می بایست گزارش کلیه معاملات شامل آمار خرید و فروش صادرات و واردات و قرارداد ها را در سامانه www.tax.gov.ir  به تفکیک هر یک از اشخاص وارد نماییم .

برای ثبت امار معاملات در سامانه نیاز به کد اقتصادی و شناسه ملی افراد داریم .

برای معاملات کمتر از 5 درصد حد نصاب معاملات کوچک می توانیم معاملات رو بصورت تجمیعی ثبت نماییم .

حد نصاب معاملات سال 99

به طور مثال برای سال 1399 که حد نصاب معاملات کوچک 45.000.000 تومان می باشد معاملات کمتر از 2.250.000 را می توانیم بصورت تجمیعی ارسال نماییم .

برای ارسال آمار معاملات فصلی تا 45 روز بعد از پایان هر فصل فرصت وجود دارد .

• گزارش خرید و فروش فصل بهار تا 15 مرداد
• گزارش خرید و فروش فصل تابستان تا 15 آبان
• گزارش خرید و فروش فصل پاییز 15 بهمن
• گزارش خرید و فروش فصل زمستان 15 اردیبهشت

جریمه عدم ارسال به موقغ آمار معاملات یک درصد مبلغ مجموع معاملات می باشد .

• کسر و پرداخت مالیات بر اجاره پرداختی

به موجب تبصره ۹ ماده ۵۳ قانون مالیات های مستقیم کلیه اشخاص حقوقی مکلف می باشند مبلغ مالیات بر اجاره را از اجاره بهای پرداختی کسر و تا پایان ماه بعد به اداره مالیاتی محل وقوع ملک پرداخت و به موجر رسید پرداخت نمایند .

پس از کسر ۲۵ درصد اجاره بها به عنوان هزینه های قابل قبول الباقی مشمول مالیات بوده و نرخ آن بستگی به موجر دارد ، در صورتی که موجر حقوقی باشد مطابق نرخ ماده ۱۰۵ معادل بیست و پنج درصد و در صورتی که موجر حقیقی باشد مطابق نرخ ماده ۱۳۱ می باشد .

جریمه عدم پرداخت مالیات بر اجاره  مطابق ماده ۱۹۹ ده درصد مالیات متعلق و دو و نیم درصد به ازا هر ماه تاخیر در پرداخت می باشد .

برای پرداخت مالیات بر اجاره تا پایان ماه بعد فرصت وجود دارد به طور مثال برای پرداخت مالیات بر اجاره فروردین تا پایان اردیبهشت مهلت مجاز پرداخت می باشد .

• ارسال اظهارنامه مالیات بر درآمد

کلیه اشخاص حقوق مکلف می باشند که ظرف 4 ماه ازز پایان سال مالی خود نسبت به ارسال اظهارنامه مالیات بر درآمد اقدام نمایند .

نرخ مالیات اشخاص حقوقی 25 درصد می باشد .

جریمه عدم ارسال اظهارنامه مالیات بر درامد 30 درصد و غیر قابل بخشش می باشد .

• ارائه گزارش حسابرسی صورتهای مالی

شرکت های که جمع درآمد آنها بیش از ۵۰ میلیارد ریال و یا جمع دارایی ها بیش از ۸۰ میلیارد ریال باشد مکلف می باشند ظرف 3 ماه از انقضای مهلت ارسال اظهارنامه نسبت به تسلیم گزارش حسابرسی مالی خود به سازمان امور مالیاتی اقدام نمایند .

به طور مثال برای شرکت های که تا پایان تیر ماه برای ارسال اظهارنامه فرصت دارند می بایست تا پایان مهر نسبت به تسلیم گزارش حسابرسی خود اقدام نمایند .

جریمه عدم ارسال گزارش حسابرس در موعد مقرر معادل بیست درصد مالیات متعلق می باشد .

شرکت های ملزم به حسابرسی مالی

• ارائه اسناد ، مدارک و دفاتر قانونی جهت رسیدگی به هر یک از تکالیف فوق

بعد از انقضای مهلت ارسال اظهارنامه تا یک سال بعد از آن برای رسیدگی به دفاتر از سوی سامان امور مالیاتی فرصت وجود دارد .

سازمان امور مالیاتی می بایست حداقل هفت روز قبل از موعد رسیدگی به طور کتبی آن را مودی مالیاتی اطلاع دهد .

جریمه عدم ارایه دفاتر قانونی بیست درصد مالیات متعلق می باشد .

 

سه شنبه 15 مهر 99 آخرین مهلت برای ارسال آمار معاملات فصل بهار و هم چنین اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده فصل تابستان می باشد .

مهلت ارسال آمار معاملات فصل بهار تا 45 روز بعد از پایان فصل و به عبارتی 15 مرداد بوده که مطابق بخشنامه ۲۰۰/۹۹/۲۴ در مورخ ۲۹ اردیبهشت برای دو ماه مهلت ارسال تمدید گردیده است که بنابر این 15 مهر آخرین مهلت برای ارسال آمار معاملات فصل بهار می باشد .

هم چنین با توجه به ماده 21 قانون مالیات بر ارزش افزوده مهلت ارسال اظهارنامه های مالیات بر ارزش افزوده تا 15 روز بعد از پایان هر فصل می باشد که بنابر این 15 مهر آخرین مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده فصل بهار می باشد .

ماده 21 قانون مالیات بر ارزش افزوده به شرح ذیل می باشد :

ماده۲۱ـ مؤدیان مالیاتی مکلفند، اظهارنامه هر دوره مالیاتی را طبق نمونه و دستورالعملی که توسط سازمان امور مالیاتی کشور تعیین و اعلام می‌شود، حداکثر ظرف پانزده روز از تاریخ انقضاء هردوره، به ترتیب مقرر تسلیم و مالیات متعلق به دوره را پس از کسر مالیاتهایی که طبق مقررات این قانون پرداخت کرده‌اند و قابل کسر می‌باشد، در مهلت مقرر مذکور به حسابی که توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی (خزانه‌داری کل کشور) تعیین و توسط سازمان امور مالیاتی کشور اعلام می‌گردد، واریز نمایند.

تبصره۱ـ چنانچه مدت فعالیت شغلی مؤدی کمتر از مدت یک دوره مالیاتی باشد، تکلیف مقرر در این ماده نسبت به مدت یاد شده نیز جاری می‌باشد.

تبصره۲ـ اشخاص حقیقی و حقوقی که بیش از یک محل شغل یا فعالیت دارند، تسلیم اظهارنامه و پرداخت مالیات برای هر محل شغل یا فعالیت به طور جداگانه الزامی است.

تبصره۳ـ در مورد کارگاهها و واحدهای تولیدی، خدماتی و بازرگانی که نوع فعالیت آنها ایجاد دفتر، فروشگاه یا شعبه در یک یا چند محل دیگر را اقتضاء نماید، تسلیم اظهارنامه واحد مطابق دستورالعملی است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور اعلام می‌گردد.

تبصره۴ـ مؤدیانی که محل ثابت برای شغل خود ندارند، محل سکونت آنان از لحاظ تسلیم اظهارنامه و سایر امور مالیاتی مناط اعتبار خواهدبود.

قابل توجه است که جریمه عدم ارسال به موقع اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده مطابق بند 5 ماده 22 این قانون برابر با 50 درصد مالیات متعلق می باشد :

ماده۲۲ـ مؤدیان مالیاتی در صورت انجام ندادن تکالیف مقرر در این قانون و یا در صورت تخلف از مقررات این قانون، علاوه بر پرداخت مالیات متعلق و جریمه تأخیر، مشمول جریمه‌ای به شرح زیر خواهندبود:

۱ـ عدم ثبت نام مؤدیان در مهلت مقرر معادل هفتاد و پنج درصد (۷۵%) مالیات متعلق تا تاریخ ثبت‌نام یا شناسایی حسب مورد؛

۲ـ عدم صدور صورتجلسات معادل یک برابر مالیات متعلق؛

۳ـ عدم درج صحیح قیمت در صورتحساب معادل یک برابر مابه‌التفاوت مالیات متعلق؛

۴ـ عدم درج و تکمیل اطلاعات صورتحساب طبق نمونه اعلام شده معادل بیست و پنج درصد (۲۵%) مالیات متعلق؛

۵ ـ عدم تسلیم اظهارنامه از تاریخ ثبت‌نام یا شناسایی به بعد حسب مورد، معادل پنجاه درصد (۵۰%) مالیات متعلق؛

۶ ـ عدم ارائه دفاتر یا اسناد و مدارک حسب مورد معادل بیست و پنج درصد (۲۵%) مالیات متعلق.

رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور با صدور دستورالعملی نحوه اخذ مالیات مقطوع عملکرد سال 1398 اشخاص حقیقی دریافت کننده سکه از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران را ابلاغ کرد.

به گزارش رسانه مالیاتی ایران، امید علی پارسا، رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور نحوه اخذ مالیات از خریداران سکه در سال 98 را تعیین کرد. در متن این بخشنامه آمده است: با توجه به مفاد مواد (1) و (93) قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحی مصوب 1394/4/31 و بنا به اختیار حاصل از تبصره ماده (100) قانون مذکور و به منظور تکریم مودیان و تسهیل وصول مالیات عملکرد سال 1398 دریافت کنندگان سکه تمام بهار آزادی از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، مقرر می‌دارد:

1) مشمولین مالیات مقطوع و تکالیف آن‌ها

1-1) تمامی اشخاص حقیقی خریدار سکه از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران که در سال 1398 به دریافت حداکثر (185) قطعه سکه اقدام نموده مشمول مالیات مقطوع موضوع این دستور العمل می باشند.

این گروه از خریداران سکه از نگهداری اسناد و مدارک موضوع قانون صدرالاشاره و تسلیم اظهارنامه مالیاتی معاف می باشد. بدیهی است با استناد قسمت اخیر تبصره ماده (100) قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحیه 1394/4/31مالیات اشخاص موضوع این بند که اظهار نامه مالیاتی خود را در موعد مقرر تسلیم نمایند بر اساس رسیدگی به اسناد و مدارک ارائه شده تعیین خواهد شد.

1-2) مهلت پرداخت مالیات موضوع این دستورالعمل حداکثر تا پایان مردادماه سال1399می باشد خریداران مذکور مکلفند با مراجعه به سامانه عملیات الکترونیکی مودیان مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی http://tax.gov.ir نسبت به پرداخت مطالبات متعلق به شرح بند (2) این دستورالعمل اقدام نمایند. پرداخت مالیات بعد از سررسید تعیین شده موجب تعلق جریمه دیرکرد موضوع ماده 190 قانون مالیات های مستقیم خواهد شد.

2) میزان مالیات مقطوع قابل پرداخت اشخاص حقیقی دریافت کننده سکه براساس تعداد سکه تحویلی طی سال 1398

2-1) تا (10) قطعه سکه مشمول مالیات نمی‌باشد.

2-2) نسبت به مازاد (10) قطعه سکه تا (30) سکه به ازای هر قطعه سکه 4.000.000 ریال مالیات مقطوع.

2-3) نسبت به مازاد (30) قطعه سکه تا (50) عدد سکه به ازای هر قطعه سکه 5,200,000 ریال مالیات مقطوع.

2-4) نسبت به مازاد (50) قطعه سکه تا (185) عدد سکه به ازای هر قطعه سکه6,500,000 ریال مالیات مقطوع.

3) سایر موارد

3-1) در خصوص اشخاصی که امکان پرداخت مالیات مقطوع موضوع این دستورالعمل را به صورت کامل تا پایان مردادماه سال 1399 ندارند، مالیات مقطوع تعیین شده حداکثر چهار ماه به صورت مساوی تقسیط می‌شود.

3-2) اشخاصی که در سال 1398 نسبت به دریافت بیش از (185) قطعه سکه از بانک مرکزی اقدام نموده و همچنین صاحبان مشاغلی که حسب سوابق پرونده با مجوز صادره از سوی مراجع ذیربط به شغل مرتبط با خرید و فروش سکه اشتغال دارند مشمول این دستورالعمل نبوده و مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات متعلق در موعد مقرر پایان مردادماه 1399 می‌باشند.

3-3) از آنجا که مطابق حکم تبصره ماده (100) قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحی مصوب 1394/4/31 مالیات مقطوع تعیین شده مطابق بند (2) این دستورالعمل در صورت عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر، قطعی و وفق مقررات قابل وصول می باشد، لذا اوراق قطعی تمامی مشمولین موضوع بند (1) این دستورالعمل، یک ماه پس از سررسید پرداخت مالیات صادر و به مودیان ذیربط ابلاغ خواهد شد.

3-4) آن دسته از مشمولین این دستورالعمل که به مالیات قطعی شده اعتراض داشته باشند، اعتراض آنها برابر مقررات در هیأت حل اختلاف مالیاتی موضوع تبصره یک ماده (216) قانون مالیاتهای مستقیم اصلاحی مصوب 1394/4/31 قابل رسیدگی خواهد بود.

میزان افزایش مستمری بازنشستگان  و مستمری بگیران سازمان تامین اجتماعی به شرح ذیل اعلام گردید .

• برای دریافت کنندگان حداقل مستمری و سایر افرادی که به نسبت پرداخت حق بیمه برقرار شده است،  به میزان (۲۶) درصد افزایش
• برای سایر سطوح بالاتر از حداقل مستمری به میزان (۱۵) درصد مستمری آنان در پایان اسفند ماه سال ۱۳۹۸ به علاوه مبلغ ثابت یک (۱۴۰ر۶۶۰ر۱) ریال افزایش

بر این اساس افزایش فوق از ابتدای سال 1399 اعمال می شود و برای مستمری بگیرانی که حقوق فروردین اردیبشت و خرداد خود را دریافت کرده اند پرداخت مابه التغاوت با حقوق تیر ماه صورت خواهد گرفت .

یکشنبه 15 تیر ماه آخرین مهلت ارسال آمار معاملات فصل زمستان 1398 می باشد .
همواره برای ارسال آمار معاملات فصلی 45 روز تا پایان هر فصل فرصت وجود دارد .
بنابراین موعد ارسال آمار معاملات فصل زمستان 98 تا 15 اردیبهشت بوده که این مهلت با توجه به شرایط موجود به دلیل بیماری کرونا مطابق بخشنامه 200/99/24 سازمان امور مالیاتی به مدت دو ماه تمدید شده است .

اشخاص مشمول ارسال فهرست معاملات :

الف) كليه اشخاص حقوقي؛

ب) صاحبان مشاغلي كه حسب نوع و يا حجم فعاليت جزو گروه اول موضوع ماده 2 آيين نامه اجرايي ماده 95 قانون محسوب ميشوند؛

ج) صاحبان مشاغل مشمول اجراي قانون ماليات بر ارزش افزوده؛

موارد عدم شمول ارسال فهرست معاملات :

• خريدوفروش و سود و كارمزد اوراق بهادار؛
• خريدوفروش سهام و سهم الشركه و حق تقدم سهام يا سهم الشركه؛
• سود و كارمزد و جريمههاي بانكها، صندوق تعاون، صندوقهاي حمايت از توسعه بخش كشاورزي، مؤسسات اعتباري غير بانكي
• مجاز و صندوقهاي قرضالحسنه؛
• سود سهام و سهم الشركه؛
• حـق عـضويت اعضاء مجامع حرفهاي، احزاب وانجـمنها وتشكلهاي غـيردولتي داراي مـجوز از مـراجـع ذيصلاح؛
• كمكها، جوايزو هداياي بلاعوض؛
• مبالغي كه تحت عناوين جريمه يا خسارت، انواع عوارض و ماليات (بهاستثناء ماليات و عوارض قانون ماليات بر ارزشافزوده) حق
• ثبت، حق تمبر، حقوق گمركي وموارد مشابه، به دستگاههاي اجرائي پرداخت ميگردد؛
• حقوق و دستمزد پرداختي موضوع فصل سوم از باب سوم قانون مالياتهاي مستقيم؛
• وجوه پرداختي بابت حق نگهداري (شارژ) ساختمان محل فعاليت و آبونمانهاي پرداختي.

سازمان امور مالیاتی در طی بخشنامه 200/99/509 مورخ 20 خرداد 1399 نحوه بخشودگی جرایم مالیاتی را اعلام نمود .

مطابق این بخشنامه اوراق قطعی شده تا پایان دی ماه 1398 به شرط آنکه بدهی خود را تا پایان خرداد 1399 پرداخت نمایند می توانند از بخشودگی جرایم تا میزان 90 درصد برای شرکت های تولیدی و 80 درصد برای سایر مودیان استفاده نمایند .

هم چنین برای اوراق مالیاتی که در حدفاصل بهمن 1398 لغایت پایان خرداد 1399 قطعی شده باشند به شرط آن که بدهی خود را تا پایان تیرماه تسویه نمایند می توان به میزان 100 درصد بخشودگی استفاده کرد .

هم چنین بابت اوراق قطعی شده از اول تیر ماه 1399 به شرط پرداخت بدهی حداکثر تا یک ماه نیز می توان از 100 درصد بخشودگی استفاده کرد .

بخشنامه 200/99/509

در اجرای بند (۳) مصوبات چهل و هشتمین جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی مورخ 13 اردیبهشت  1399 موضوع ابلاغیه شماره ۹۹۰۵۲۰۳/ م مورخ  24 اردیبهشت 1399  که مقرر می‌دارد: “با توجه به اثرات مثبت ساز و کار بخشودگی جرایم مالیاتی مودیان در سال ۱۳۹۸ بر حمایت از تولید، وصول معوقات مالیاتی و ارتقای سلامت اداری به منظور تداوم این سیاست در سال جهت تولید سازمان امور مالیاتی کشور مجاز است تمام یا قسمتی از جرایم مقرر در قوانین مالیات‌های مستقیم و ارزش افزوده را مطابق دستور العملی که به تأیید وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌رسد، مورد بخشودگی قرار دهد.
همچنین مفاد ماده ۱۹۱ قانون مالیات‌های مستقیم، بدین وسیله بخشودگی جرایم قابل بخشش موضوع قانون مالیات‌های مستقیم و قانون مالیات بر ارزش افزوده در هر منبع برای هر سال با دوره، حسب مورد در سال ۱۳۹۹ در صورت پرداخت مانده بدهی (اصل بدهی، جرایم غیر قابل پخش ران بخشی از جرایمی که مورد بخشودگی واقع شده است) به شرح ذیل تعیین می‌شود.

ماده ۱-

بخشودگی جرایم موضوع این دستورالعمل برای هر دوره یا سال در هر منبع حسب مورد حداکثر تا مبلغ ۵۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال به شرح زیر می‌باشد.
الف) پرداخت مانده بدهی طبق برگ قطعی ابلاغ شده تا پایان دی ماه سال ۱۳۹۸ حداکثر تا تاریخ 31 خرداد 1399 برای واحدهای تولیدی نود درصد (۹۰٪) و برای سایر مؤدیان هشتاد (۸۰ درصد)
ب) پرداخت مانده بدهی طبق برگ قطعی ابلاغ شده از تاریخ 1 بهمن 1398 تا تاریخ 31 خرداد 1399 حداکثر تا پایان تیر ماه سال جاری، به میزان ۱۰۰ درصد
ج) پرداخت مانده بدهی طبق برگ قطعی ابلاغ شده از تاریخ 1 تیر 1399 حداکثر ظرف مدت یک ماه پس از نوع برگ قلمی، به میزان صد درصد
تبصره ۱ – در صورت پرداخت مانده بدهی قطعی شده پس از دوره‌های تعیین شده به شرح بندهای فوق به ازای هر ماه دو درصد (۲٪) از بخشودگی موضوع این ماده تا پایان سال کسر می‌گردد.
تبصره ۲- مهلت‌های تعیین شده در بندهای (الف)، (ب) و (ج) این ماده به ترتیب تا تاریخ 31 تیر 1399 و 31 مرداد 1399 و دو ماه پس از ابلاغ برگ قطعی برای اشخاص با موضوع فعالیت ذیل تعیین می‌گردد.
۱- مراکز تولید و توزیع غذاهای آماده اعم از رستوران‌ها، بوفه‌ها ، طباخی ماه تالارهای پذیرایی، قهوه خانه‌های اغذیه فروشی‌ها
۲- مراکز مربوط به گردشگری شامل: هتل‌ها، هتل آپارتمان‌ها، مجتمع‌های جهانگردی و گردشگری مهمان پذیر ها، مهمانسراها، مسافرخانه‌ها مراکز بوم گردی، مراکز اقامتی، پذیرایی، تفریحی، خدمات بین راهی، موزه‌ها و زائرسراها
۳- حمل و نقل عمومی مسافر برون شهری اعم از هوایی، جاده‌ای، ریلی و در پایی
۴- دفاتر خدمات مسافرتی، گردشگری و زیارتی
۵- مراکز، باشگاه‌ها و مجتمع‌های ورزشی و تفریحی
۶- مراکز و مجتمع‌های فرهنگی، آموزشی، هنری و رسانه‌ای
۷- مراکز تولید، توزیع و فروش صنایع دستی
۸- آموزشگاه‌های رانندگی، آرایشگاهها و سالن‌های زیبایی

ماده ۲-

مؤدیان موظفند درخواست بخشودگی جرایم را به اداره امور مالیاتی ذی ربط تسلیم نمایند. ادارات مذکور تا میزان مندرج در ماده (۱) این دستورالعمل ضرورتی به تهیه و تنظیم فرم بخشودگی جرایم ندارند و صرفاً با دستور رئیس امور مالیاتی ذی ربط نسبت به اعمال بخشودگی جرایم اقدام نمایند.
تبصره- محدودیت زمانی در ارائه درخواست برای اعمال بخشودگی تا سقف تعیین شده در ماده (۱) وجود ندارد.

ماده۳-

اعمال بخشودگی جرایم برای هر یک از سنوات یا دوره‌ها در هر منبع با پرداخت بدهی قطعی آن سال با دوره امکان پذیر می‌باشد.

ماده ۴-

در صورتی که مودیان مالیاتی مشمول خسارت تأخیر موضوع ماده (۲۲۲) قانون مالیات‌های مستقیم و تبصره به ماده (۱۷) قانون مالیات بر ارزش افزوده می‌باشند، ابتدا باید مبالغ مذکور از جرایم مالیاتی کسور پی نسبت به بخشودگی جرایم اقدام گردد.

ماده ۵-

مودیانی که بایت اصل مالیات و جرایم غیر قابل بخشش، فاقد بدهی می‌باشند و با به واسطه معافیت‌های قانونی، مشمول جرایم عدم انجام تکالیف قانونی شده اند، حسب مورد از بخشودگی صد درصد (۱۰۰ جرایم برخوردار خواهند شد

ماده ۶-

ملاک تاریخ تعیین قطعیت بدهی برای مؤدیان در خصوص بدهی ابرازی، تاریخ سر رسید پرداخت مقرر از قوانین موضوعه می‌باشد.

ماده ۷-

محدودیت موضوع بند (۵۲) قانون بودجه سال ۱۳۹۲ و بند (۲) تبصره ۹ قانون بودجه سال‌های ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ مانع از بخشودگی جرایم نخواهد بود.

ماده ۸-

شرط برخورداری از بخشودگی جرایم موضوع ماده (۱۶۹) مکرر قانون مالیات‌های مستقیم برای عملکرد سال‌های ۱۳۹۱ لغایت ۱۳۹۴، پرداخت بدهی مالیات عملکرد آن سال می‌باشد.

لیکن برای سال ۱۳۹۵ به بعد شرط برخورداری از بخشودگی جرایم موضوع ماده (۱۶۹) قانون مالیات‌های مستقیم، ارسال فهرست معاملات هر یک از سال‌های مذکور می‌باشد.

در صورتی که تمام یا بخشی از فهرست معاملات در سنوات اخیرالذکر بنا به دلایل خارج از اختیار مؤدی با تشخیص مدیران کل امور مالیاتی ارائه نگردیده باشد، بخشودگی جرایم یاد شده به شرط پرداخت مانده بدهی عملکرد سال مربوطه به ایشان تعریف می‌گردد.

ماده ۹-

مفاد این دستورالعمل مانع از اعمال بخشودگی جریمه عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی و جریمه تأخیر موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده نسبت به مهلت‌های اعلامی به موجب بخشنامه‌های صادره نخواهد بود

ماده ۱۰-

مفاد این دستورالعمل مانع از اخبار اجرای ماده (۱۹۱) قانون مالیات‌های مستقیم توسط سازمان امور مالیاتی کشور نخواهد بود با عنایت به مفاد ماده ۱۰ این دستورالعمل بخشودگی جرایم قابل بخشش مازاد بر مبلغ مندرج در ماده یک حداکثر تا درصدهای تعیین شده در ماده مذکور و با رعایت مقررات ماده ۱۹۱ قانون مالیات‌های مستقیم به مدیران کل امور مالیاتی تفویض می‌گردد.

از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل کلیه تفویضی اختیارهای قبلی مدیران کل و رئیس امور مالیاتی شهر و استان تهران و بخشنامه‌های صادره در خصوص بخشودگی جرایم به استثنای بخشودگی جرایم موضوع ماده ۹ این دستورالعمل کان لم یکن تلقی می‌گردد.

• 

• 

پیرو دستور العمل شماره 200/99/506 مورخ 1399/02/21 سازمان امور مالیاتی در خصوص شرایط و نحوه ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده به اطلاع می رساند که از این پس ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده کفایت داشته و نیازی به صدور گواهی نامه ثبت نام مالیات بر ارزش افزوده نمی باشد.

هم چنین لازم به ذکر است که لینک ثبت درخواست گواهی نامه ثبت نام برای مودیان غیر فعال گشته و امکان بررسی ثبت نام مالیات بر ارزش افزوده در سامانه evat .ir جایگزین شده است .

سازمان امور مالیاتی با صدور بخشنامه ای مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر عملکرد را برای کلیه مودیان مالیاتی تمدید نمود .

سازمان امور مالیاتی طی بخشنامه 200/99/24 در مورخ 29 اردیبشت مهلت ارسال اظهارنامه های عملکرد را برای مدت دو ماه تمدید نمود .

تمدید مهلت ارسال اظهارنامه عملکر اشخاص حقیقی از پایان خرداد تا پایان مرداد و برای اشخاص حقوقی از 31 تر ماه به 31 شهریور برجسته ترین نکته این بخشنامه می باشد .

بند یک این بخشنامه به شرح ذیل می باشد :

موعد های تعیین شده در قانون مالیات های مستقیم در رابطه با تسلیم اظهارنامه های مالیاتی و پرداخت مالیات مربوط به موضوع مواد 26، 80، 100 ، 110 و 126 که مهلت انقضای آن در فواصل زمانی 99/02/01 لغایت 99/04/31 می باشد به مدت دو ماه اضافه می شود . ضمنا در رابطه با ماده 88 قانون یاد شده تمدید مهلت مذکور صرفا در خصوص موعد تسلیم اظهارنامه می باشد .

اظهارنامه موضوع ماده 26 قانون مالیات مستقیم

در خصوص اظهارنامه مالیات بر ارث می باشد .

ماده 26 قانون مالیات های مستقیم به قرار ذیل می باشد :

وراث متوفی (منفرداً یا مجتمعاً) یا ولی یا امین یا قیم یا نماینده قانونی آنها موظفند به منظور کسر هزینه های کفن و دفن در حدود عرف و عادات و واجبات مالی و عبادی در حدود قواعد شرعی و دیون محقق متوفی از ماترک موضوع ماده (۱۷) این قانون، ظرف مدت یک سال از تاریخ فوت متوفی اظهارنامه ای حاوی کلیه اقلام ماترک با تعیین ارزش روز زمان فوت و تصریح مطالبات و بدهی ها طبق فرم نمونه مخصوصی که از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می شود .

اظهارنامه موضوع ماده 80 قانون مالیات مستقیم

این ماده در خصوص مالیات بر درآمد املاک می باشد .

ماده 80 قانون مالیات های مستقیم به قرار ذیل می باشد :

ماده ۸۰ – مؤدیان موضوع این فصل مکلفند اظهارنامه مالیاتی خود را روی نمونه ای که از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه و در دسترس آنها قرار می گیرد تنظیم و در مورد حق واگذاری محل و نیز مؤدیان موضوع ماده (۷۴) این قانون تا سی روز پس از انجام معامله و در سایر موارد تا آخر تیرماه سال بعد به انضمام مدارک مربوط به اداره امور مالیاتی محل وقوع ملک تسلیم و مالیات متعلق را طبق مقررات پرداخت نمایند.

تبصره ۱ – در مواردی که معاملات موضوع ماده (۵۲) این قانون به موجب اسناد رسمی انجام می گیرد، مؤدی مکلف است قبل از انجام معامله میزان دریافتی و یا درآمد موضوع هر یک از مالیات های مندرج در ماده (۱۸۷) این قانون را به تفکیک به اداره امور مالیاتی ذیربط اعلام دارد. این اعلام، به استثنای مواردی که موجر تغییر ننموده، به منزله انجام تکالیف مقرر در متن این ماده می باشد.

تبصره ۲ – در مواردی که معاملات موضوع این فصل به موجب اسناد رسمی انجام نمی گیرد، انتقال گیرنده مکلف است مراتب را ظرف سی روز از تاریخ انجام معامله کتباً به اداره امور مالیاتی محل وقوع ملک اطلاع دهد.

اظهارنامه موضوع ماده 100 قانون مالیات مستقیم

مده 100 در خصوص مالیات بر درآ»د مشاغل و اشخاص حقیقی می باشد .

مطابق ا ین ماده اشخاص حقیقی همواره تا پایان خرداد برای ارسال اظهارنامه عملکرد خود مهلت دارند که با توجه به بخشنامه صادره این مهلت تا پایان مرداد تمدید شده است .

ماده 100 قانون مالیات های مستقیم به قرار ذیل می باشد :

ماده ۱۰۰ -مؤدیان موضوع این فصل این قانون مکلف اند اظهارنامه مالیاتی مربوط به فعالیت های شغلی خـود را در یک سال مالیاتی برای هر واحد شغلی یا برای هر محل جداگانه طبق نمونه ای که وسیله سـازمان امـور مالیـاتی کشـور تهیه خواهد شد تنظیم و تا آخر خرداد ماه سال بعد به اداره امور مالیاتی محل شغل خود تسلیم و مالیات متعلق را بـه نرخ مذکور در ماده (۱۳۱) این قانون پرداخت نمایند.

اظهارنامه موضوع ماده 110 قانون مالیات مستقیم

این ماده در خصوص مالیات بر عملکرد اشخاص حقوقی می باشد .

مطابق این ماده اشخاص حقوقی تا چهار ماه پس از پایان سال مالی خود برای ارسال اظهارنامه خود فرصت دارند

حال با توجه به مفاد بخشنامه مهلت ارسال اظهارنامه برای شرکت های که سال مالی ایشان در انتهای اسفند ماه پایان می یافت تا آخر شهریور برای ارسال اظهارنامه مهلت دارند .

ماده 110 قانون مالیات های مستقیم به قرار ذیل می باشد :

ماده ۱۱۰ – اشخاص حقوقی مکلف اند اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود و زیان متکی به دفاتر و اسـناد و مـدارک خود را حداکثر تا چهار ماه پس از سال مالیاتی همراه بـا فهرسـت هویـت شـرکا و سـهام داران و حسـب مـورد میـزان سهم الشرکه یا تعداد سهام و نشانی هر یک از آنها را به اداره امور مالیاتی که محل فعالیت اصلی شخص حقـوقی در آن واقع است تسلیم و مالیات متعلق را پرداخت نمایند. پس از تسلیم اولین فهرست مزبـور ، تسـلیم فهرسـت تغییـرات در سنوات بعد کافی خواهد بود. محل تسلیم اظهارنامه و پرداخت مالیات اشخاص حقوقی خارجی و مؤسسات مقیم خارج از ایران که در ایران دارای اقامتگاه یا نمایندگی نمی باشند تهران است. حکم این ماده در مورد کارخانه داران و اشخاص حقوقی در دوران معافیت نیز جاری خواهد بود.

اظهارنامه موضوع ماده 126 قانون مالیات مستقیم

ماده 126 در خصوص مالیات بر درآمد اتفاقی می باشد .

برای صاحبان درآمد های اتفاقی تا پایان اردیبهشت مهلت ارسال اظهارنامه بود که این فرصت برای دو ماه و تا پایان تیر ماه تمدید شده است .

ماده 126 قانون مالیات های مستقیم به قرار ذیل می باشد :

ماده ۱۲۶ -صاحبان درآمد موضوع این فصل مکلف اند در هر سال اظهارنامه مالیاتی خود را در مورد منافع موضوع از تاریخ تحصیل درآمد یا تعلق ۱ ماده (۱۲۳) این قانون تا آخر اردیبهشت ماه سال بعد و در سایر موارد تا پایان ماه بعد منافع به اداره امور مالیاتی مربوط تسلیم و مالیات متعلق را بپردازند. در صورتی که معامله در دفاتر اسناد رسمی انجام و مالیات وصول شده باشد تکلیف تسلیم اظهارنامه ساقط می شود.

اظهارنامه موضوع ماده 88 قانون مالیات مستقیم

ماده 88 در خصوص اظهارنامه دریافت حقوق از اشخاص مقیم خارج که در ایران شعبه ندارند می باشد .

ماده 88 در خصوص مالیات بر درآمد اتفاقی می باشد .

ماده ۸۸ – در مواردی که از اشخاص مقیم خارج که در ایران شعبه یا نمایندگی ندارند حقوق دریافت شود دریافت کنندگان حقوق مکلف اند تا پایان ماه بعد از تاریخ دریافت حقوق مالیات متعلق را طبق مقررات این فصل به اداره امور مالیاتی محل سکونت خود پرداخت و تا آخر تیر ماه سال بعد اظهارنامه مالیاتی مربوط به حقوق دریافتی خود را به اداره امور مالیاتی مزبور تسلیم نمایند.

به موجب بند 3 مصوبه بخش اقتصادی هفدمین جلسه ستاد ملی مدیریت کرونا مورخ 1399/02/07 مقرر گردید :

موعدهای مقرر در قانون مالیات های مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده نسبت به تسلیم اظهارنامه های مالیاتی و رسیدگی که مهلت انقضای آن از 1399/02/01 لغایت 1399/04/31 بوده است به مدت دو ماه و حداکثر تاپایان شهریور ماه سال 1399 تمدید می شود و کلیه احکام قانون مترتب می باشد .

در اجرای مصوبات فوق موارد ذیل جهت اجرا ابلاغ می شود :

1. موعد های تعیین شده در قانون مالیات های مستقیم در رابطه با تسلیم اظهارنامه های مالیاتی و پرداخت مالیات مربوط به موضوع مواد 26، 80، 100 ، 110 و 126 که مهلت انقضای آن در فواصل زمانی 99/02/01 لغایت 99/04/31 می باشد به مدت دو ماه اضافه می شود . ضمنا در رابطه با ماده 88 قانون یاد شده تمدید مهلت مذکور صرفا در خصوص موعد تسلیم اظهارنامه می باشد .
2. موعد مقرر قانونی تسلیم اظهارنامه قانون مالیات بر ارزش افزوده مربوط به دوره اول ( بهار ) سال 1399 و نیز مهلت پرداخت مالیات و عوارض متعلقه تا پایان روز شنبه مورخ 1399/06/15 تعیین می شود .
3. پرونده هایی که مهلت رسیدگی به آن ها در فواصل 1399/02/01 لغایت 1399/04/31 منقضی می شود دو ماه به مهلت رسیدگی آنان اضافه می گردد .
4. پرونده هایی که در اجرای مصوبه دو ماه به مهلت تسلیم اظهارنامه های مالیاتی آنان اضافه شده است ، مدت مذکور به مهلت رسیدگی آنان نیز اضافه می شود .
5. مهلت تسلیم گزارش حسابرسی موضوع ماده 27 قانون مالیات بر ارزش افزوه دوره بهار سال 1399 حداکثر تا پایان روز سه شنبه 1399/07/15 تعیین و مهلت ارائه صورتهای مالی حسابرسی شده موضوع ماده 272 قانون مالیات های مستقیم نیز با توجه به تمدید مهلت تسلیم اظهارنامه مربوطه ، همراه با اظهارنامه مالیاتی و یا حداکثر ظرف سه ماه پس از مهلت انقضای اظهارنامه می باشد .

مقدمه

پرداخت زکات و ممنوعیت ربا ازجمله راهکارهای اسلام برای برقراری عدالت اقتصادی ،محسوب می شوند.

دین مبین اسلام در راستای برقراری عدالت و مساوات هر چه بیشتر در حوزۀ اقتصادی بهره را منع و روش ها و عقودی را جهت تأمین مالی پاک و عاری از ربا و تسهیل امور اقتصادی اسلامی در جوامع وضع نموده است.

وجود رهنمودهای مذکور باعث تفاوت معاملات  و مالی اسلامی  و حسابداری موردنیاز آن ها نسبت به حسابداری مرسوم است.

اقتصاد اسلامی  در هزاره جدید به سرعت اشاعه یافته است و درحالی که بسیاری از بانک های غربی همچنان از تأثیرات منفی بحران وام های بی پشتوانه سال 2002 و بحران مالی جهانی سال 2002 زیان می بیند، بانک های اسلامی  از شکست های بعدی مصون بوده اند (اختر عزیز ،2011 .)

از سوی دیگر، حوزه مرکز بازارهای نوظهور ،دارایی های بانک های اسلامی در سال 2013 بالغ بر 2/1 تریلیون دالر آمریکا و رشد سالیانه آن 6/12 درصد بوده است (مرکز بازارهای نوظهور ،2014 .)

نیاز به گزارشگری نهادهای مالی اسلامی  ازآنجا نشات گرفته است که نهادهای مالی اسلامی در  اجرای استانداردهای حسابداری موجود از قبیل  استانداردهای حسابداری داخلی  و استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی که بر ساختارها و رویه های مالی معمول تدوین شدهاند، به مشکل برخورده اند .

ازاین رو، به لحاظ اهمیت و ضرورت موضوع، پژوهش های دانشگاه ها و سازمان های اسلامی انجام شد و درنتیجۀ ،سازمان هایی با هدف تهیه و تدوین استانداردهای حسابداری مربوط به فعالیت نهادهای مالی اسلامی تأسیس گردیدند.

این سازمان ها عبارت اند از:

1. سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی

2. هیئت استانداردهای حسابداری مالزی

3. گروه تدوین استاندارد آسیا- اقیانوسیه

4. مرکز دانش مالیه اسلامی دلویت

هیچ یک سازمان های مذکور، در حل جهانی مشکالت حسابداری اسلامی موفق نبوده اند. اما در مقام مقایسه، مجموعه استانداردهای حسابداری اسلامی تدوین شده توسط سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی ، نسبت به همتایان خود اشاعه بیشتری را تجربه نموده است.

این سازمان غیرانتفاعی در تاریخ 22 مارس 1991 در بحرین به ثبت رسیده و تاکنون 26 استاندارد حسابداری با عنوان استانداردهای حسابداری مالی تدوین نموده است. چالش های حسابداری اسلامی که در استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی پوشش داده نشده در دو دسته بنیادی و کاربردی قابل تقسیم هستند

اهداف حسابداری بانکها و نهادهای مالی اسلامی را به شرح زیر بیان می نماید سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی  تعیین منافع و تعهدات همه اشخاص ذینفع کمک به حفاظت از داراییها و حقوق بانک اسلامی و همچنین حقوق دیگران کمک به ارتقای قابلیت مدیریتی و تولیدی بانک اسلامی ارائه اطالعات مهم به استفاده کنندگان.

رویکرد سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی پذیرش اصول پذیرفته شده حسابداری به استثناء مواردی است که با شریعت در تضاد میداند. ازاین رو، برخالف مفاهیمی چون به موقع بودن، قابلیت اتکا و قابل فهم بودن، دو مفهوم کلیدی رجحان محتوا بر شکل و ارزش زمانی پول را مقبول نمی داند (همان منبع). این سازمان ارزش زمانی پول را معادل بهره و ربا دانسته و استفاده آن درحسابداری اسلامی را  غیرشرعی محسوب مینماید.

اندازه گیری در حسابداری اسلامی

سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی با استناد به استفاده از ارزش متعارف در محاسبه زکات، ارزش متعارف را مناسب حسابداری اسلامی میداند در مورد عقود مشارکتی و به طور خاص مضاربه و مشارکت رهنمودی در استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی لحاظ نشده است.

تنها اقدام هیئت استانداردهای حسابداری بین المللی برای اندازه گیری عقود مشارکتی برگزاری دو نشست در سالهای 2013 و 2015 با حضور نهادهای استاندارد گذار  حسابداری اسلامی برای استفاده از استاندارد گزارشگری مالی شماره 9( ابزارهای مالی) در مورد اندازه گیری عقود مشارکتی مضاربه و مشارکت بوده- است. استانداردهای حسابداری مالی سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی نیز نیازمند بررسی است .

افشا در حسابداری اسلامی

بر اساس استاندارد حسابداری مالی شماره 1 با عنوان “ارائه و افشا در صورتهای مالی بانکهای و نهادهای مالی اسلامی “، مؤسسات مالی و بانکهای اسلامی موظف به ارائه صورت های مالی زیر میباشند (استاندارد حسابداری مالی، شماره 1 ،2010 :(صورت وضعیت مالی، صورت سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد، صورت تغییرات در حقوق صاحبان سرمایه یا صورت سود (زیان) انباشته، صورت تغییرات در سرمایه گذاری های محدودشده، صورت منابع و مصارف وجوه صندوق خیریه و زکات، و صورت منابع و مصارف وجوه صندوق قرض الحسنه. همانطور که ملاحظه  میفرمایید در حال حاضر سه صورت مالی تغییرات در سرمایه گذاری های محدودشده، منابع و مصارف وجوه صندوق خیریه وزکات، و صورت منابع و مصارف وجوه صندوق قرض الحسنه جزو صورتهای مالی سالیانه بانکهای کشور ارائه نمیشوند و لزوم یا عدم لزوم ارائه آن هانیازمند بررسی است.

مصارف وجوه صندوق قرض الحسنه الزامی است

دوره مشمول صورت منابع و مصارف وجوه صندوق قرض الحسنه باید افشا گردد .

مانده های قرض الحسنه و موجودی صندوق در ابتدای دوره باید برحسب نوع و ماهیت افشا شود

. مبلغ و منابع وجوهی که در طی دوره اختیار صندوق قرارگرفته است، باید افشا شود .

مبلغ و موارد مصرف وجوه در طی دوره باید برحسب نوع و ماهیت افشا ، و مانده های صندوق قرض الحسنه و موجودی صندوق در پایان دوره باید افشا شود .

حسابهای سرمای هگذاری محدودشده و محدود نشده

مطابق قانون عملیات بانکی بدون ربا، بانک در بکار گرفتن سپرده های سرمایه گذاری مدت دار وکیل است. حق الوکاله به کارگیری انواع حساب های سپرده سرمایه گذاری مدت دار، جزو درآمد بانک محسوب میگردد. در عرصه حسابهای سرمایه گذاری به دو دسته محدودشده و محدود نشده تقسیم می  شوند.

در حسابهای سرمایه گذاری محدود نشده ،دارنده حساب، به بانک اجازه می دهد وجوه سپرده گذاری شده را بدون وضع هیچ محدودیتی ازنظر محل، شیوه و هدف سرمایه گذاری به روشی که بانک اسلامی مناسب تشخیص می دهد ،سرمایه گذاری کند.

در حساب های سرمایه گذاری محدودشده، دارنده حساب محدودیت های مشخصی در زمینه محل، شیوه و هدف سرمایه گذاری سپرده ها توسط بانک وضعمی نماید.

تاریخچه و ادبیات نظری

ادبیات حسابداری اسلامی ازنظر رویه ها و دامنۀ حوزۀ ادبیات اقتصاد و مالیۀ اسلامی ، اقتباس شده است و همچنان با تأکید بر بانکداری اسلامی از ادبیات سه حوزۀ مذکور پیروی می نماید. به تأکید بانکداری اسلامی بر حرمت ربا نشات می گیرد. نتایج تحقیقات صورت گرفته در چهار دهۀ اخیر یعنی ظهور بانکداری اسلامی مدرن، بیانگر اقبال محققان به روش های اسلامی برای انجام کسب وکار، مفاهیم اسلامی اقتصاد و به طور خاص مبانی رویه های عملیات مالیۀ اسلامی است .

ادبیات حسابداری اسلامی به دودسته ادبیات مدرن و غیرمدرن قابل تقسیم هستند. بخش ادبیات غیر مدرن شامل ادبیات فقه معاملات  است. نگارش ادبیات غیرمدرن از زمان پیامبر اعظم (ص) آغاز و تاکنون در کشورهای مختلف ادامه داشته است .محققان دینی مسائل مختلف مربوط به رویه های مالی مسلمانان را مورد بررسی قرار داده اند و منابع غنی در این زمینه موجود است. منابع موجود در این زمینه غالبا به زبان های عربی، فارسی، ترکی بوده و منبع انگلیسی زیادی به چشم نمی خورد

(قرضاوی ادبیات انگلیسی حسابداری اسلامی در سال 1995)

1921 با چاپ نخستین مقاله با موضوع کشف نیازهای حسابداری عملیات به دلیل توسعۀ رویۀ مالی و ایجاد تقاضا برای تحقیقات حسابداری پرداختند. اما داستان ادبیات عربی متفاوت است، در این حوزه محققان بیشتر به تشریح تاریخ حسابداری اسلامی درکشورهای اسلامی و تدوین نظریۀ حسابداری اسلامی پرداختند« (ابراهیم ،2000 )

بخش ادبیات مدرن طی سه یا چهار دهه اخیرایجاد شده است. این بخش به زبان انگلیسی و درپاسخ به تأمین مالی اسلامی و چالش های مربوط به رشد این حوزه ها شکل گرفت« (کریم ،2001 .) ناپیر(2009 ) ادبیات مدرن مربوط به حسابداری اسلامی را به 3 بخش تقسیم نمود. دستۀ نخست شامل مقالات  مربوط به تشریح اصول گستردۀ سامانۀ حسابداری اسلامی و تعدیل نیازهای آن است« (مانند حنیفه و حدیب ،2002؛ مرتضی ،2002 ) گروه دوم، مقالات  مربوط به رویه های حسابداری عملیات انکداری اسلامی را در بر می گیرد (مانند کریم ،1995 .) مقالات  گروه سوم به حسابداری و مسئول کنترل و نظارتی می پردازند (مانند عبدالرحمان و شریف ،2003 .) ادبیات مدرن، ادبیات حسابداری از دیدگاه اسلامی و موضوعات مختلف دیگری از قبیل مسئولیت پاسخگویی و زکات را در برمی گیرد

تحلیل فقهی چالشهای حسابداری اسلامی

1-نقد و بررسی چالش اهداف حسابداری اسلامی  نقد و بررسی هدف اول-منافع ذینفعان

الف) تدوین ادبیات حسابداری اسلامی شایسته از نحوه بیان و ادبیات مورد استفاده نیز منطبق بر فقه و ادبیات غنی اسلامی باشد. بر این اساس، به منظور بیان منافع و حقوق ذینفعان، استفاده از واژه مصلحت بر واژه منافع ذینفعان ارجحیت دارد. مصلحت از عناوینی است که در فقه اسلامی از جایگاه مهمی برخوردار است.

ب)  عدالت: مسئله عدالت در اسلام  به حدی حائز اهمیت است که گاهی خداوند از مرتبه تدبیر الهی به مقام برپایی از یاد می کند. ۲۹ آیه از آیات قرآن کریم به طور مستقیم راجع به عدالت و بیش از ۴۳۰ آیه در مورد ظلم که ضد عدالت است نازل شدند. یکی از مهمترین ابعاد متاثر از عدالت حوزه اقتصادی است. رعایت عدالت و مصلحت ذینفعان مانند سایر رهنمودهای اسلام  نه تنها مناسب مسلمانان، بلکه مانند تمامی رهنمودهای دین مبین اسلام  جهان شمول بوده و می تواند در عرصه بین المللی راه گشا باشد.

2-نقد و بررسی هدف دوم- حفاظت از دارایی ها

کمک به حفاظت از دارایی ها و حقوق بانک به وظیفه مباشرت اشاره دارد (متیو و پریرا، ۱۹۹۶ .)چن  مفهوم مباشرت را منشعب از آیین مسیحیت به معنی امانت داری انسان در برابر خداوند در قبال منابعی که به او سپرده شده است، می داند (چن، ۱۹۷۵.)

حق الناس که دارای جایگاه ویژه ای در قرآن و روایات معصومین (ع) و کتب فقهی است. در این بحث چون صاحب حق مردم هستند رعایت و نادیده گرفتن آن ارتباط مستقیمی با عدالت خداوند دارد. قرآن کریم در آیات بسیاری مومنان را چه در باب مسائل اقتصادی و چه در باب حقوق اجتماعی و… دعوت به احترام به حقوق مردم نموده است . لحاظ نمودن حق الناس در اهداف حسابداری مفهوم مباشرت را پوشش داده و هر انسان روشن ضمیری را به تحقق آن هدایت می نماید.

3-نقد و بررسی هدف سوم- ارتقای قابلیت مدیریتی و تولیدی بانک

هدف محدود ارتقای قابلیت مدیریتی و تولیدی بانک ها دارای معادل واالتر و غنی تری در دین مبین اسلام  است که پیشوایان دینی ما توصیه نموده اند. عمران و آبادانی منابع که در اسلام  اهمیت ویژه ای دارد و لحاظ نمودن آن بر پوشش دادن

هدف سوم سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی ، هدفی سازنده برای تعیین مسائل مالی مشخص میکند.

4-نقد و بررسی هدف چهارم- سودمندی در تصمیم گیری

بیان این هدف از سوی سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی هم راستا با هدف مورد تاکید در حسابداری مرسوم است. هیئت استانداردهای حسابداری بین المللی هدف از گزارشگری مالی را فراهم کردن اطلاعات  مالی

راجع به آن واحد گزارشگری که برای سرمایه گذاران و اعتباردهندگان در تصمیم گیری در مورد فراهم سازی منابع شرکت مفید است،بیان می نماید. در چارچوب حسابداری اسلامی ، سودمندی اطلاعات  با نیل به اهداف حسابداری اسلامی که مفاهیم والی

اسلامی و مبتنی بر رهنمودهای دین مبین اسلام  است، حاصل خواهد شد. حسابداری اسلامی با لحاظ نمودن اهداف مذکور تقسیم بندی استفاده کنندگان به اولیه و ثانویه و توجه به منافع مادی گروهی از استفاده کنندگان را در قالب هدف سودمندی اطلاعات  در تصمیم گیری را جایز نمی داند. در واقع، اطلاعات  مالی که با هدف رعایت عدالت اسلامی و مصالح ذینفعان، حق الناس و مباشرت، و توسعه و آبادانی ارائه شوند، در تصمیم گیری تمامی ذینفعان سودمند و دارای اثرات مثبت خواهد بود. علاوه  بر اهداف مذکور، پژوهشهای عمده انجام شده در مورد حسابداری اسلامی، پاسخگویی اسلامی را یکی از اهداف حسابداری اسلامی معرفی کرده اند.

معرفی هدف پاسخگویی اسلامی

گری (۱۹۹۶ )پاسخگویی را به عنوان وظیفه ارائه حساب  بازخواست در رابطه با اقداماتی تعریف کرده که شخصی مسئولیت آن را به عهده دارد. ابراهیم (۲۰۰۰ ،)برخالف گری دامنه پاسخگویی را فراتر از ارائه حساب درباره اقدامات انجام شده به کارفرما میداند. او جنبه پاسخگویی به خداوند را نیز به این دامنه اضافه میکند.

نقد و بررسی چالش استفاده از مفهوم رجحان محتوا بر شکل در طبقه بندی اجاره ها

هدف از بنای عقال همان استمرار عمل عقال به رویه های معمول است (عراقی، ۱۳۷۵ق، ج۳؛) (صدر، ۱۴۰۰ق؛ حکیم، ۱۳۸۳ق) , روش و عملی که همیشگی و همه جایی است (جعفری لنگرودی،

۱۳۷۴؛ زنجانی، ۱۳۹۱.) بنابراین، تقسیم بندی اجاره ها با توجه به محتوای قرارداد حتی با وجود عدم وجود شرط تملیک و یا موافقت کتبی یا شفاهی اجاره دهنده صحیح است.

نقد و بررسی چالش مفهوم ارزش زمانی و بهره

در ادبیات معاصر حسابداری اسلامی ابهام استفاده از تنزیل مبتنی بر بهره در رویه های حسابداری و ارتباط آن با ممنوعیت ربا مورد توجه ویژه واقع شده است.

اهمیت این موضوع به دلیل وابستگی محاسبات مختلف و مهم حسابداری به فرآیند تنزیل است، فرآیندی که در تامین مالی پروژه ها، بودجه بندی سرمایه و ارزیابی کسب و کار مورد استفاده قرار می گیرد.

اقتصاددانان و محققان اسلامی در وهله اول نتیجه گرفتند که اسلام  مفهوم ارزش زمانی پول را تایید میکند. بنابراین استفاده از تنزیل نیز مورد قبول است اما وضعیت و شرایط ایده آل اسلامی ، استفاده از جایگزینی برای این موضوع است (احمد و حسن، ۲۰۰۶) در این راستا به دو مورد از مباحثی که در آن ها فقها ارزش زمانی پول را از بهره جدا نموده و آن را از نظر فقهی و شرعی مجاز دانسته اند، می توان به خسارت تاخیر تادیه و مهریه اشاره نمود.

اگر کسی تعهد خود را در موعد مقرر انجام ندهد و در نتیجه این تاخیر متعهد له متضرر شود، متعهد باید خسارات ناشی از تأخیر را جبران کند که اگر تعهد مذکور وجه رایج باشد آن را در اصطلاح خسارت تاخیر تادیه می گویند. بر اساس ماده ۲۲۸ قانون مدنی خسارت تاخیر تادیه خسارتی است که از بابت دیر پرداخت وجه نقد از طرف مدیون باید به دائن داده شود.

ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی نیز به لحاظ کردن ارزش زمانی پول در پرداخت مهریه و نحوه محاسبه آن اختصاص دارد. چالش اندازه گیری با مروری بر عقود اسلامی به طور خاص عقود مشارکتی مبرهن است که این عقود جریان نقدی ثابتی ندارند. یعنی تسهیم سود و زیان نامشخص بوده و از پیش تعیین شده نیست . در صورت تعیین مبلغ مشخص برای سود عقد باطل است. به عالوه، مسئله بهره در بحث عقود اسلام وجود ندارد.بنابراین با توجه به لحاظ شدن بهره در استاندارد گزارشگری مالی بین المللی شماره دو شرط بیان شده، استفاده از این استاندارد در مورد عقود اسلامی جایز نیست.

نقد و بررسی چالش افشا

صورت منابع و مصارف وجوه صندوق قرض الحسنه بر اساس ماده اول قانون عملیات بانکی بدون ربا یکی از اهداف نظام بانکی ایجاد تسهیلات  الزم جهت گسترش تعاون عمومی و قرض الحسنه از طریق جذب و جلب وجوه و اندوخته ها و پس اندازها و سپرده ها و بسیج آنها در جهت تامین شرایط و امکانات کار و سرمایه گذاری به منظور اجرای بندهای ۲ و 9اصل چهل و سوم قانون اساسی ارائه صورت منابع و مصارف وجوه صندوق قرض الحسنه با ایجاد شفافیت بیشتر در زمینه نحوه مصرف وجوه قرض الحسنه دستیابی به این هدف را تسهیل می نماید و مشارکت بیشتر مردم در این امر را در پی خواهد.

صورت منابع و مصارف وجوه صندوق خیریه و زکات

الزام موسسات مالی و بانکهای اسلامی به محاسبه زکات و ارائه صورت منابع و مصارف وجوه صندوق خیریه و زکات با مسئله فردیت در پرداخت زکات در تضاد بوده و علیرغم وجود به پرداخت زکات بر اشخاص حقیقی موسسات را در پرداخت آن دخیل می نماید.

حساب های سرمایه گذاری محدود شده و محدود نشده تقسیم بندی حساب های سرمایه گذاری به حساب های سرمای هگذاری محدود شده و محدود نشده و نحوه افشای آن ها موضوع صرفا نیازمند بررسی فقهی تشخیص داده نشد. 

حسابداری بوده و یا  نتیجه گیری و بحث با توجه به مباحث مطرح شده و نتایج به دست آمده اعمال راه حل های ارائه شده و حل و فصل چالش های حسابداری اسلامی نیازمند اقدامات عملی توسط نهادهای مسئول در سطح ملی و فراملی است از جمله اقدامات الزم به موارد زیر می توان اشاره نمود:

 لزوم تشکیل کمیته فقهی در سازمان حسابرسی

ارائه رهنمود در مورد حسابداری اسلامی بدون بررسی فقهی و کسب نظر متخصصان این حوزه بی معنا خواهد بود. این امر پسندیده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان سازمانی به روز انجام شده و ضروری و به جاست که هرچه سریعتر توسط سازمان حسابرسی نیز صورت می پذیرد.

از این منظر وجود کمیته فقهی در سازمان حسابرسی در کنار کمیته تدوین به منظور ارزیابی موضوعات جدید پیشنهادی برای تدوین استاندارد حسابداری از دیدگاه فقیه بررسی شبهات فقهی در مورد استانداردهای حسابداری موجود و ارائه راه حلهای مناسب و… ضروری به نظر می رسد. انجام این کار به حرکت به سوی حسابداری اسلامی به عنوان حسابداری مطلوب برای اقتصاد مقاومتی نیز ضروری و نیازمند مورد توجه است.

 لزوم اقدام فراملی در زمینه حل چالش های حسابداری اسلامی

با وجود قبول اهمیت جهانی حسابداری اسلامی و لزوم ارائه رهنمود برای چالش های حسابداری این حوزه، پیشرفت عملی محسوسی حاصل نشده است.

دو دیدگاه حاکم در زمینه حل چالش های حسابداری اسلامی) ارائه مجموعه مجزا از استانداردهای حسابداری اسلامی و یا پوشش حسابداری اسلامی در استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی  ناموفق بودند.

استانداردهای ارائه شده توسط سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی مورد پذیرش جهانی قرار نگرفته و از منظر اسلامی نیز مقبول نیستند.

مقایسه نتایج بررسی های فقهی با رهنمودهای ارائه شده این سازمان در زمینه اهداف، مفاهیم و افشا، موید وجود تفاوت های زیادی با رهنمودهای اسلامی است.

روانشناسان معتقدند عقلانیت تنها محرک رفتار انسان نیست .

آنها معتقداند قوه درک انسان تابع احساسات اوست رفتار انسان بیش از آنکه محصول منطق باشد از محرک های ذهنی نظیر ترس ، عشق ، نفرت ، لذت و درد حاصل میشود .

تحقیقات نشان داده است افراد به طور کامل منفعت طلب نیستند .

اگر این گونه نبود حس نوع دوستی معنا نداشت . باورهای دینی و مکاتب فکری که پدیده های مثل فداکاری ، ایثار و ترحم به دیگران را ارزش تلقی میکنند ، نمی دانست در طول قرون متمادی ماندگار باشد .

با وجود کارایی بازار ، عقلانیت افراد به ندرت در منطقه سیاه یا سفید شکل می گیرد  بلکه مدل سازی واقعی در یک طیف خاکستری رنگ شکل می گیرد.

سیرتدریجی تکامل حسابداری رفتاری

آگاهی و علاقه حرفه حسابداری به جنبه های رفتاری این رشته به اوایل سال 1950 برمیگردد. در ژوئن 1951 بنیاد کنترل های آمریکا یک مطالعه تحقیقاتی با مدیریت پروژه پروفسور هالت و دستیارش پروفسور ارجریس انجام شد که نتیجه آن مقاله برجسته سال 1953 در مجله بررسی های بازرگانی هاروارد تحت عنوان مسائل انسانی و بودجه می باشد .درسال 1976 اولین مجله تخصصی به نام حسابداری سازمان و جامعه که هردو ماه یکبار منتشر میشد از آن زمان روزنه ای برای تحقیقات دانشگاهی وکسانی که به مطالعه حسابداری رفتاری می پرداختند به وجود آورده شد.

انجمن حسابداران آمریکا AAA دومین مجله تخصصی رفتاری تحت عنوان ( تحقیقات رفتاری در حسابداری ) را منتشر می کند .

درگذشته حسابداران صرفا به اندازه گیری دارایی ها ، درآمد ها و هزینه ها و مطالعه عملکرد موسسات به منظور پیش بینی آینده علاقمند بودند آنها این واقعیت را که عملکرد گذشته نتیجه رفتار گذشته افراد سازمان و فقط یکی از عواملی است که بر رفتار آینده تاثیر خواهد گذاشت نادیده می گرفتند و از این موضوع که کنترل موثر یک سازمان باید ازطریق انگیزش و کنترل رفتار ، اهداف و روحیه افراد صورت گیرد اغماض می شد .

ضرورت توجه به این رشته از زمانی َآغاز شد که مدیران و حسابداران حرفه ای دریافتند سیستم های حسابداری و گزارشگری مالی تمامی اطلاعات موردنیاز جهت تصمیم گیری را فرام نمی کند . این اطلاعات اگرچه ماهیت مالی نداشتند ولی به افزایش محتوای اطلاعاتی صورت های مالی کمک می کردند.

حسابداری رفتاری : بسط منطقی نقش سنتی حسابداری

اصل افشا کامل :درج اطلاعات رفتاری مکمل اطلاعات مالی و غیرمالی است در نتیجه تصویر اقتصادی بهتری از سازمان ارائه میشود .

ادعای حسابداران برای بررسی پدیده های رفتاری ریشه در ماهیت و سرشت حسابداری دارد . سیستم حسابداری فعالیت های سازمان را گزارش میکند و پدیده رفتاری نیز یکی از ابعاد آن است .

بنابراین از آنجا که حسابداران به نحو جدی علوم رفتاری را فرا نگرفته اند و علاقمند به کار در این زمینه هستند باید با متخصصین و محقیقین با کفایت علوم رفتاری هنگام طرح پروژه های تحقیقی رفتاری و تجزیه نتایج رایزنی کنند .

روزنامه ها و مجلات بازرگانی اغلب فلسفه مدیریتی موجود در یک شرکت خاص روحیه مدیران میانی ، موفقیت نسبی در نوآوری روشهای مدیریت یا عملیاتی ، تاثیر فعالیت ها و دیدگاه های مدیران بر موضوعاتی چون عملیات ،سود ، توقعات با نیروی انسانی ، نگرش افراد و تاثیر این پدیده های رفتاری بر موفقیت آینده سازمان را گزارش می کنند . این رویه گزارشگری بیانگر علاقه به اطلاعات رفتاری و تقاضا برای آن است . متاسفانه اطلاعات رفتاری گزارش شده در متون  بازرگانی به نحوی ارائه نمی شود که امکان مقایسه معنی داری بین شرکتهای مختلف و یا بخش های یک شرکت را فراهم کند .

قلمرو حسابداری رفتاری

1-کاربرد مفاهیم علوم رفتاری در طراحی سیستم های حسابداری :

به طور مثال مدیری که ریسک گریز است نسبت به مدیری که ریسک پذیر است سیستم های کنترل مالی متفاوتی را می طلبد به این ترتیب ضعف یا شدت کنترل های حسابداری بر رفتار افرادتاثیر میگذارد .

2- مطالعه عکس العمل های افراد نسبت به شکل و محتوای گزارشهای حسابداری :

به طور مثال بوجه ای که بر مبنای اهداف بلند پروازانه تهیه شود این باور را به افراد تلقین خواهد کرد که اهداف بودجه دست نیافتنی بوده و در نتیجه کوشش جهت نیل به آن صورت نخوهد گرفت . عکس آن نیز ممکن است منجر به بی دقتی ، کم کاری و ضایعات در تولید شود .

3- روش هایی که اطلاعات برای تصمیم گیری پردازش می شود .

به طور مثال چگونگی تجزیه و تحلیل ، ارزیابی و بررسی اطلاعات رفتاری را فرا گیریم و با ارزیابی دقیق آن بهترین تصمیم گیری را انجام دهیم و روش هایی را ابداع کنیم که بتوانیم  اطلاعات حسابداری را به خوبی پردازش کنیم .

4- توسعه تکنیک های گزارش گری برای ابلاغ داده های رفتاری به استفاده کنندگان سعی در کمی کردن اطلاعات رفتاری و امکان قابلیت مقایسه اطلاعات رفتاری شرکتها و سازمان های مختلف می باشد .

5- توسعه استراتژی های ایجاد انگیزش بر رفتار و روحیه افرادی که در سازمان فعالیت می کنند مثلا تغییر طرح های پاداش میتواند باعث ایجاد انگیزش شود .

کاربرد های حسابداری رفتاری :

تاثیر رفتار افراد بر یک تصمیم مالی

به طور مثال شرکتی بعد از تجزیه و تحلیل های دقیق هزینه – منفعت نتیجه میگیرید که یک سیستم اطلاعاتی حسابداری جدید باید به کار گرفته شود . این تصمیم چگونه باید اجرا شود ؟ آیا شرکت به سادگی می تواند سخت افزاری بخرد ، نرم افزارهایی را به وجود آورد و نیروی انسانی لازم را آموزش دهد و شاهد کاهش هزینه هایش باشد؟ یا اینکه پس از خرید سخت افزار و نرم افزار و آموزش نیروی انسانی متوجه می شود که سیستم به نحو پیش بینی شده کار نمی کند زیرا کارکنان در مقابل تغییر مقاومت می کنند ، محقیقین اظهار می کنند چنانچه جنبه های رفتاری این تصمیمات کامل بررسی نشود و اگر زمانی که نگرشهای منفی کشف شد اقدامات اصلاحی سریع به موقع اجرا گذاشته نشود عواقب وخیمی درانتظار سازمان خواهد بود .

تاثیر سیستم حسابداری بر رفتار افراد

چند سال قبل شرکتی سیستم جدیدی از هزینه های استاندارد اتخاذ و از آن در فراگیر بودجه ریزی سود جست . هدف افزایش بهره وری و بهبود کنترل هزینه ها بود . به هر حال هر سال انحراف نتایج واقعی از اهداف بودجه بندی شده بیشتر می شد . آیا مشکل ناشی از بوجه بندی غیرواقعی بود؟ آیا انحراف را می توان از طریق افرادی که مسئولیت نیل به اهداف بودجه شده می باشند دنبال کرد ؟ اگر مشخص شود نگرش ها و رفتار افرادی که مسئول هستند مشکل اصلی است شرکت باید جنبه های رفتاری موضوع را بررسی کند .

هدف علم رفتاری و اخلاقیات در تجارت

هدف آن است که مدیران و کارمندان را راهنمایی کند تا رفتاری از خود نشان دهند که اعتماد جامعه را نسبت به خدماتی که ارائه می دهد ، جلب کند

هیئت استانداردهای اخلاقی بین المللی (IESBA) استانداردهای اخلاقی را برای راهنمایی حرفه حسابداری تهیه و تدوین می کند .

هدف حسابداری رفتاری

یکی از اهداف حسابداری رفتاری اندازه گیری و کمی کردن سرمایه های اجتماعی است .

سرمایه اجتماعی چیست ؟ به مجموعه روابط مبتنی بر اعتماد بین مدیران و کارکنان سازمان را سرمایه اجتماعی می نامیم .

حسابداری رفتاری درصدد است تا مفاهیمی چون قابلیت اعتماد، درستی و بیطرفی را طبق اصول پذیرفته شده حسابداری به اجرا در آورد .

جهت گیری های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری

مالی رفتاری : از آن به عنوان روانشناسی در دانش مالی تعبیر می شود

دکتر رابرت شیلر مطرح کرد مردم از عملکرد آتی بازار سهام راضی نیستند و این حباب خواهد ترکید کسی هشدارهای او را جدی نگرفت ولی پیش بینی او درست از آب درآمد و در مارس سال 2000 حباب سهام ترکید

مالی رفتاری واقع گراست به طور مثال مشاور میتواند به نفوذ در ذهن مشتری و درک جامع انگیزه ها ، خواست ها و نگرانی های وی به مشتری در درک بهتر چگونگی طراحی پرتفوی کمک کند .

مالی کلاسیک

استتمن مالی کلاسیک را اینگونه توصیف می کند :

مجموعه ای از دانش بنا شده بر پایه اصول آربیتراژ و تئوری پرتفوی ، تئوری قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای و تئوری قیمت گذاری اختیار معامله است .

در مالی کلاسیک انسان تصمیمات عقلانی می گیرد . انسان اقتصادی عقلانی تلاش دارد به اهداف مشخص تا جامع ترین حد ممکن دست یابد و هزینه های اقتصادی خود را نیز در حداقل ممکن نگه دارد . چنین انسانی ارزش های اجتماعی را نادیده میگیرد مگر آنهایی که لذتی برای او داشته باشد .

نتیجه گیری

اصولا رفتار اقتصادی افراد تصمیم گیرنده تابعی از اطلاعات در دسترس آنهاست و سودمندی سیستم های حسابداری نیز به تولید اطلاعات قابل اتکا و اثرگذار وابسته است .

فرض اساسی در حسابداری این است  که اطلاعات و گزارش های مالی بر رفتار استفاده کنندگان تاثیر گذار است . برای مثال سرمایه گذاران بر مبنای اطلاعات حسابداری درباره خرید ، فروش یا نگهداری سهام تصمیم گیری میکنند .

دانش جدید مالی رفتاری : با تلفیق دانش روانشناسی و علوم رفتاری با دانش مالی رفتار سرمایه گذاران در تصمیمات سرمایه گذاری مورد بررسی قرار میگیرد.