مالیات بر ارث با نرخهای ذیل قابل محاسبه خواهد بود :
- سپرده های بانکی ، اوراق مشارکت و سود ان ها با نرخ ۳ درصد
- سهام و حق تقدم آن با نرخ ۴.۵ درصد
- حق الامتیاز و حقوق مالی با نرخ ۱۰ درصد
- املاک با نرخ ۷.۵ درصد
- دارایی های واقع در خارج از کشور با نرخ ۱۰ درصد
- وسایل نقلیه موتوری با نرخ ۲ درصد
اموال معاف از مالیات بر ارث :
- وجوه بازنشستگی مزایای پایان خدمت و کلیه مطالبات بابت حقوقوجوه پرداختی توسط بیمه
- اثاثیه موجود در محل سکونت متوفی
هم چنین بازماندگان از نظر قانون به سه طبقه به شرح ذیل تقسیم می شوند :
- طبقه اول : پدر ، مادر ، همسر و فرزند
- طبقه دوم : اجداد ،برادر و خواهر
- طبقه سوم : دایی ، عمو ، عمه و خاله
لازم به ذکر است در صورتی که وراث طبقه دوم ارث ببرند نرخ مالیات آن ها دو برابر و برای وراث طبقه سوم چهار برابر خواهد بود .
میزان سهم الارث بازماندگان :
- زوج اگر دارای فرزند باشد یک چهارم و بدون فرزند یک دوم
- زوجه اگر دارای فرزند باشد یک هشتم و بدون فرزند یک چهارم
- مادر اگر دارای فرزند باشد یک ششم و بدون فرزند یک سوم
- پدر یک ششم
- فرزندان هم از الباقی به نسبت دوسوم برای پسر و یک سوم برای دختر
همچنین مواد ۱۷ و ۲۴ قانون مالیات های مستقیم در این خصوص به شرح ذیل می باشد :
ماده ۱۷ –اموال و دارایی هایی که در نتیجه فوت شخص اعـم از فـوت واقعـی یـا فرضـی انتقـال مـی یابـد، به شرح زیر مشمول مالیات است:
۱ -نسبت به سپرده های بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار به استثنای موارد مندرج در بند(۲) ایـن مـاده و سودهای متعلق به آنها و همچنین سود سهام و سهم الشرکه تا تاریخ ثبت انتقال به نام وراث و یـا پرداخـت و تحویل به آن ها به نرخ سه درصد (۳%)
۲-نسبت به سهام و سهم الشرکه و حق تقدم آنها یک و نیم (۵/۱) برابر نرخ های مذکور در تبصره(۱) مـاده (۱۴۳) و ماده(۱۴۳مکرر) این قانون طبق مقررات مزبور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث
۳ – نسبت به حق الامتیاز و سایر اموال و حقوق مالی که در بندهای مذکور به آنها تصریح نشده اسـت، بـه نـرخ ده درصد(۱۰%) ارزش روز در تاریخ تحویل یا ثبت انتقال به نام وراث
۴-نسبت به انواع وسایل نقلیه موتوری، زمینی، دریایی و هوایی به نرخ دو درصد(۲% ) بهای اعلامی توسط سـازمان امور مالیاتی کشور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث۵ -نسبت به املاک و حق واگذاری محل یک و نیم (۵/۱) برابر نرخهای مذکور در ماده (۵۹) این قانون به مأخذ ارزش معاملاتی املاک و یا به مأخذ ارزش روز حق واگذاری حسب مورد، در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث۶ -نسبت به اموال و داراییهای متعلق به متوفای ایرانی که در خارج از کشور واقع شده است پس از کسر مالیات بر ارثی که از آن بابت به دولت محل وقوع اموال و دارایی ها پرداخت شده است بـه نـرخ ده درصـد (۱۰%) ارزش ماترک که مأخذ محاسبه مالیات بر ارث در کشور محل وقوع مال قرار گرفته اسـت . در صـورت عـدم شـمول مالیات بر ارث در کشور مزبور به مأخذ ارزش روز انتقال یا تحویل به نام وراث
تبصره ۱ -محاسبه و أخذ مالیات بر ارث در مورد متوفیان قبل از لازم الاجراء شدن این قانون (۱۳۹۵/۰۱/۰۱) اعم از اینکه پرونده مالیاتی برای آن ها تشکیل شده یا نشده باشد، مشمول حکم این ماده نخواهد بود.
تبصره ۲ –نرخ های مذکور در این ماده مربوط به وراث طبقه اول است. در صورتی که وراث طبقـات دوم و سـوم باشند، نرخ های مذکور در این ماده به ترتیب دو و چهار برابر خواهد شد.
تبصره ۳ -درصورتی که متوفی و وراث، تبعه خارجی باشند، اموال و دارایی های متوفی که در ایران واقـع اسـت، مشمول مالیات به نرخ وراث طبقه اول خواهد بود.
تبصره ۴- در مواردی که وراث سهم خود از اموال موضوع بندهای (۲) ،(۴) و (۵ ) این ماده را به اشخاص ثالث یـا وراث دیگر انتقال دهند، علاوه بر مالیات بر ارث به شرح این فصل، مشمول مالیات طبـق مقـررات فصـول مربـوط خواهند بود.
تبصره ۵ – حقوق ناشی از عقود اجاره به شرط تملیک با بانک ها و سایر نهادهای مالی و اعتباری، نسبت به عرصه و اعیان املاک بر اساس ارزش معاملاتی در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث محاسبه خواهد شد
ماده ۲۴ –اموال زیر از شمول مالیات این فصل خارج است:
۱- وجوه بازنشستگی و وظیفه و پسانداز خدمت و مزایای پایان خدمت، مطالبات مربوط به خسارت اخراج، بازخرید خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده نشده و بیمه های اجتماعی و نیز وجوه پرداختی توسط مؤسسات بیمه یا بیمه گزار و یا کارفرما از قبیل انواع بیمه های عمر و زندگی، خسارت فوت و همچنین دیه و مانند آن ها حسب مورد که یکجا و یا به طور مستمر به ورثه متوفی پرداخت میگردد.
۲- اموال منقول متعلق به مشمولین بند (۴) ماده (۳۹) قرارداد وین مورخ فروردین ۱۳۴۰ و ماده (۵۱) قرارداد وین مورخ اردیبهشت ماه ۱۳۴۲ و بند (۴) ماده (۳۸) قرارداد وین مورخ اسفندماه ۱۳۵۳ با رعایت شرایط مقرر در قرارداد مزبور با شرط معامله متقابل.
۳ – اموالی که برای سازمانها و مؤسسههای مذکور در ماده (۲) این قانون مورد وقف یا نذر یا حبس واقع گردد به شرط تأیید سازمان ها و مؤسسه های مذکور.
۴ –اثاث البیت محل سکونت متوفی
