۱ شرکت الف در بخش بهای تمام شده ۷۰ درصد مواد مستقیم ،۲۰ درصد سربار است و شرکت ب در بخش بهای تمام شده ۲۰ درصد مواد مستقیم و ۷۰ درصد سربار می باشد. در شرایطی که هر دو شرکت نرخ مواد مستقیم مصرفی و نرخ محصول با نسبت برابر افزایش شدیدی پیدا کند (مشابه سال ۹۷ ) کدام شرکت وضعیت مساعد تری دارد ؟
شرکت الف
شرکت ب
هر دو شرکت روند سود آوری مشابهی دارند.
با توجه به اینکه افزایش قیمت در هر دو بخش صورت گرفته تغییری در روند سود آوری ایجاد نمی شود.
از آنجا که افزایش نرخ ها در قیمت قروش و مواد به طور یکسان صورت می پذیرد شرکتی که بهای تمام شده آن از درصد پایین تر مواد شکل گرفته باشد روند سودآوری بهتری دارو و شرکت دیگر با افزایش سربار ممکن است دچار ضرر شود .
برای روش شدن مساله به مثال ذیل توجه فرمایید :
در مساله ای که طرح کردید تکلیف 10 درصد از بهای تمام شده را در نظر نگرفته اید که می توان این ده درصد را هزینه حقوق در نظر گرفت و یا اینکه منظور شما این بوده بهای تمام شده 90 درصد فروش می باشد و و به نسبت 70 و 20 بین مواد و سربار تقسیم شده است .
با فرض اینکه بهای تمام شده 90 درصد فروش باشد :
برای حل مساله ابتدا فرض می کنیم که قیمت فروش و بهای تمام شده به شکل زیر می باشد :
شرکت الف فی فروش 100 ریال و بهای تمام شده 90 ریال شامل 70 ریال مواد و 20 ریال سربار
شرکت ب فی فروش 100 ریال و و بهای تمام شده 90 ریال شامل 20 ریال مواد و 70 ریال سربار
حاشیه سود در هر دو شرکت برابر و معادل 10 ریال می باشد .
حال افزایش سه برابری قیمت بر نرخ فروش و مواد را بر دو شرکت برسی می کنیم نرخ سربار ثابت در نظر گرفته می شود :
شرکت الف فی فروش 300 ریال و بهای تمام شده 290 ریال شامل 270 ریال مواد و 20 ریال سربار
شرکت ب فی فروش 300 ریال و و بهای تمام شده 130 ریال شامل 60 ریال مواد و 70 ریال سربار
حاشیه سود شرکت الف همچنان 10 ریال و حاشیه سود شرکت ب 170 ریال می شود .
پیداست که شرکت ب وضعیت سودآوری بهتری دارد .
در صورتی که در نرخ سربار هم افزایش قیمت داشته باشیم شرکت الف حاشیه سود خود را از دست داده و وارد ضرر می شود .
با فرض اینکه بهای تمام شده شامل 10 هزینه حقوق نیز باشد :
برای حل مساله در این حالت فرض می کنیم که قیمت فروش و بهای تمام شده به شکل زیر می باشد :
شرکت الف فی فروش 150 ریال و بهای تمام شده 100 ریال شامل 70 ریال مواد و 10 ریال دستمزد و 20 ریال سربار
شرکت ب فی فروش 150 ریال و و بهای تمام شده 100 ریال شامل 20 ریال مواد و 10 ریال دستمزد و 70 ریال سربار
حاشیه سود در هر دو شرکت برابر و معادل 50 ریال می باشد .
حال افزایش سه برابری قیمت بر نرخ فروش و مواد را بر دو شرکت برسی می کنیم نرخ دستمزد و سربار ثابت در نظر گرفته می شود :
شرکت الف فی فروش 450 ریال و بهای تمام شده 300 ریال شامل 270 ریال مواد و 10 ریال دستمزد و 20 ریال سربار
شرکت ب فی فروش 450 ریال و و بهای تمام شده 140 ریال شامل 60 ریال مواد و 10 ریال دستمزد و 70 ریال سربار
حاشیه سود شرکت الف 150 ریال و حاشیه سود شرکت ب 310 ریال می شود .
پیداست که شرکت ب همچنان وضعیت سودآوری بهتری دارد .
در این حالت به دلیل بالاتر بودن حاشیه سود شرکت ها تحمل بیشتری برای افزایش هزینه های دستمزد و سربار دارند .
