با تجزيه و تحليل صورت های مالي ميتوان شناخت بهتري از وضعيت مالي يك مؤسسه بدست آورد.
منظور از تجزیه و تحلیل صورت های مالی فرآیند مرور و ارزیابی صورتحساب های مالی یک شرکت نظیر ترازنامه، صورت سود و زیان و صورتحساب جریانات نقدی و درک سلامتی شرکت و توانایی تصمیمگیریهای مؤثرتر، تجزیه و تحلیل صورتهای مالی گفته میشود. صورتحساب های مالی دادههای مالی را ثبت میکنند، اما این اطلاعات باید از طریق تجزیه و تحلیل صورتهای مالی مورد ارزیابی قرار گیرد تا برای سرمایه گذاران، سهامداران، مدیران و سایر طرفهای معامله سودمند باشند.
برای تجزیه و تحلیل صورت های مالی می توان از سه تکنیک زیر استفاده کرد :
- تجزیه و تحلیل افقی
- تجزیه و تحلیل عمودی
- تجزیه و تحلیل نسبت ها
تجزیه و تحلیل افقی :
تجزیه و تحلیل افقی که تحلیل روند نیز نامیده میشود، تکنیکی برای ارزیابی مجموعهای از اطلاعات مالی در طی یک دورهی زمانی است؛ به طوری که تغییرات هر مؤلفه بهصورت جداگانه در بازههای زمانی مشخص نسبت به همان مؤلفه در زمان مبنا بررسی میشود. این تغییر ممکن است در قالب مبلغ یا درصد بیان شود.
به طور مثال در این روش میزان فروش را برای چند سال مقایسه و میزان رشد یا افت آن را بررسی می نمایند .
تجزیه و تحلیل عمودی :
تجزیه و تحلیل عمودی که همچنین تجزیه و تحلیل هماندازه نیز نامیده میشود، تکنیکی است که هر قلم از صورتهای مالی را در قالب درصدی از یک مبلغ مبنا بیان میکند. معمولا در ترازنامه مبلغ مبنا برابر با کل داراییها و در صورت سود و زیان مبلغ مبنا برابر با کل درآمد فروش است.
در این روش در بررسی ترازنامه هر یک از اقلام را بر کل دارایی ها تقسیم و در برسی سود و زیان هر یک از اقلام را بر فروش تقسیم می نماییم .
حاصل این تقسیم میزان هر یک از اقلام ترازنامه یا سود و زیان را نشان می دهد و می توان نسبت به میزان کمی هر یک قضاوت و اظهارنظر نمود .
تجزیه و تحلیل نسبت ها :
روابط دو یا چند رقم از یک صورت مالی را تجزیه و تحلیل نسبتهاي مالی گویند که امروزه بطور گستردهاي مورد استفاده قرار میگیرد .
نسبت های مالی در چهار دسته ذیل محاسبه می شوند :
- نقدینگی
- فعالیت
- اهرم مالی
- سودآوري
نسبتهاي نقدینگی :
این نسبتها به استفادهکنندگان کمک میکند که بنیه مالی شرکت را در پرداخت بدهیهاي کوتاه مدت در سررسید ارزیابی کنند .
نسبت های نقدینگی به دو گروه تقسیم میشود :
1. نسبت جاري:
این نسبت که نسبت سرمایه درگردش نیز نامیده میشود از تقسیم دارائیهاي جاري به بدهیهاي جاري بدست میآید و به عنوان یک شاخص توانایی تادیه تعهدات کوتاهمدت از محل دارائیهاي جاري بشمار میرود.
2. نسبت آنی (سریع) :
این نسبت از تقسیم دارائیهاي سریع بر جمع بدهیها بدست میآید.
دارائیهاي سریع شامل وجوه نقد و بانک، اوراق بهادار کوتاهمدت و حسابهاي دریافتنی است .
اقلامی همچون موجودي کالا، پیش پرداختها در محاسبه این نسبت لحاظ نمیشود تا بستانکاران و اعتباردهندگان کوتاه مدت بهتر بتوانند نقدینگی واحد تجاري را در بازپرداخت بدهیها ارزیابی کنند.