برای اینکه بتوان از بیمه بیکاری استفاده کرد شرایطی لازم است از جمله اینکه بیمه شده باید خارج از میل و اراده خود بیکار شده باشد به این معنی که یا به علت تغییرات ساختاراقتصادی کارگاه مربوطه و یا به علت حوادث غیرمترقبه مانند سیل ، زلزله ، جنگ ، آتش سوزی بیکار شود

و در صورت وجود موارد زیر از شمول بیمه بیکاری خارج می شود : تبعه کشور دیگری باشد ، مستمری بگیر یا از کار افتاده کلی باشد ، سابقه پرداخت حق بیمه وی کمتر از ۶ ماه باشد (که این در مورد بیکاری ناشی از حوادث غیر مترقبه صادق نیست) ، بیمه شده اختیاری یا از صاحبان مشاغل آزاد باشد .

در صورت حصول شرایط فوق باید حداکثر ظرف مدت ۳۰ روز از تاریخ بیکاری موضوع را به واحد تعاون ،کار و رفاه اجتماعی ذیربط اطلاع دهد و آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی خود یا کار مشابه آن اعلام کند.
مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری ، به سابقه پرداخت حق بیمه بستگی دارد و در هر حال مدت آن از ۳۶ ماه برای بیمه شدگان مجرد و ۵۰ ماه برای بیمه شدگان متأهل و متکفل بیشتر نیست

در مواردی که بیکاری حاصل تغییرات ساختاری کارگاه بیمه شده باشد کارفرما باید عدم نیاز به بیمه شده را کتبا تایید کند و شخص بیمه شده تا قبل از پایان مهلت سی روزه با برگه عدم نیاز و قرارداد یکساله قبل از بیکاری به اداره کار حوزه مرتبط با شعبه سازمان تامین اجتماعی خود مراجعه  می نماید.

اداره کار پس بررسی شرایط تایید صلاحیت بیمه شده برای دریافت بیمه ایام بیکاری بر اساس مجرد یا متاهل و متکفل بودن ماهانه معادل یک ماه حقوقی که در ۶ ماه گذشته برای وی بیمه رد شده پرداخت می کند.