متاسفانه اطلاعات کاملی در خصوص نوع فعالیت شرکت تعاونی خود نداده اید و با توجه به این مورد امکان ارائه روش محاسبه بهای تمام شده قدری مشکل می باشد .

به طور مثال اگر مفروض داریم که شما یک شرکت تعاونی در خصوص تولید فرش دستباف دارید برای محاسبه بهای تمام شده هر متر مربع فرش می بایست موارد ذیل را مشخص نماییم :

مواد مستقیم به کار رفته در یک تخته فرش که شامل نخ ابریشم می باشد .

دستمزد مستقیم به کار رفته برای بافت یک تخته فرش که شامل حقوق قالیبافان می باشد .

و هزینه های غیر مستقیم کل کارگاه قالیبافی که می بایست محاسبه شده و با توجه به روش های تسهیم هزینه به هر تخته فرش اختصاص داده شود .

حال اگر مبالغ موارد فوق را جمع نموده و تقسیم بر متراژ فرش مد نظر نماییم هزینه هر متر مربع فرش بافته شده به دست می آید .

حال اگر شرکت تعاونی شما در خصوص تولید مسکن و یا هر کالای دیگری فعالیت داشته باشد نیز مقتضی است که در ابتدا هزینه های مواد و دستمزد مستقم و سربار آن را محاسبه نموده و با توجه به تیراژ آن بعای هر واحد را مشخص نمایید .

لازم به ذکر است در صورتی که در خصوص شرکت خود توضیح بیشتری ارائه دهید امکان بررسی دقیق تر و ارائه راهاکارهای بیشتر سهل تر خواهد بود.

روشها و مبانی تسهیم و جذب هزینه ها

هزینه ها از نظر ارتباط با موضوعات هزینه یابی به دو گروه کلی هزینه های مستقیم  (Direct Cost) و هزینه های غیر مستقیم (Indirect Cost) تقسیم می گردند.

هزینه های غیر مستقیم به عنوان هزینه های عمومی( Common Cost) شناخته شده و ماهیتاً در طبقه هزینه های سربار قرار دارند . اینگونه هزینه ها که برای مراکز استفاده کننده مختلفی ایجاد میشوند باید بین آنها تسهیم شود و یا اصطلاحاً تخصیص (Allocate) یابد.

تسهیم سربار دوایر پشتیبانی تولید و خدماتی به مراکز هزینه تولیدی تاثیرات زیر را بر سیستم بهای تمام شده خواهد داشت :

– با توجه به اینکه دوایر پشتیبانی و خدماتی عمدتاً جهت پاسخگوئی به ضرورت ها و نیازهای تولیدی ایجاد شده اند و در خدمت پیشبرد امور تولیدی وخدماتی قرار دارند ، هزینه های مربوطه باید به هزینه های تولید محصول وخدمات ارائه شده اضافه شده و بخشی از بهای تمام شده را تشکیل دهند.

– تسهیم هزینه های مراکز پشتیبانی و خدماتی به مراکز هزینه تولیدی (که از جمع  هزینه های کارکرد واحدهای مذکور به تفکیک هزینه های مستقیم و غیر مستقیم بدست می آید) ، از لحاظ اطلاعاتی ، به تجزیه و تحلیل و بررسی عملکرد مراکز هزینه و نهایتاً حسابداری سنجش مسئولیت کمک می نماید .

تسهیم هزینه های مراکز پشتیبانی تولید و خدماتی می تواند بر اساس مبانی مختلفی صورت گیرد . این مبانی بایستی قابلیت توجیه داشته باشند. برای تعیین مبانی منطقی تسهیم هزینه های سربار دو عامل عمده زیر مد نظر است :

– وجود رابطه علت و معلولی بین ماهیت هزینه‌های مراکز پشتیبانی و خدماتی با مراکز تولیدی
– عملی بودن و سهولت استفاده از مبانی مورد استفاده

مبانی تسهیم  هزینه

مبانی تسهیم هزینه پیشنهادی در صفحات آتی ارائه شده است . لیکن برای تعیین مبانی تسهیم هزینه می بایست متناسب با وضعیت هر شرکت ، با مسئولین مربوطه درآن شرکت توافق جداگانه صورت پذیرد.

روشهای تسهیم هزینه

عمده روشهای تسهیم هزنیه عباتند از :

الف) روش تسهیم هزینه یک طرفه

دراین روش مراکز سهم دهنده ، براساس تعداد مراکز سهم  گیرنده (تمام مراکز هزینه تعریف شده در  شرکت، شامل مراکز خدماتی و پشتیبانی) ، اولویت بندی می شوند.مرکزی که به بیشترین مراکز سهم بدهد در اولویت اول قرار می گیرد. در هر مرحله از تسهیم هم کل هزینه های مرکز سهم دهنده ، جذب مراکز سهم گیرنده می شود. (پس هیچ مرکزی نمی تواند به خودش سهم بدهد) این عملیات به تعداد مراکز خدماتی و پشتیبانی تکرارمی شود تا هزینه های کلیه مراکز مذکور صفرشده و کلا”به نسبت تعریف شده ، هزینه های مذکور به مراکز تولیدی / عملیاتی /  اداری ، مالی و تشکیلاتی / توزیع و فروش تسهیم شود.

ب )  روش تسهیم هزینه دوطرفه (ریاضی)

دراین روش تمام مراکز خدماتی و پشتیبانی تولید می توانند به همدیگر هم سهم بدهند. لذا هیچگونه نیازی به ترتیب و اولویت بندی مراکز هزینه برای سهم دهی وجود ندارد. اما با توجه به پیچیدگی و  وسعت عمل آن ، حتما” برای اجرا نیاز به رایانه می باشد.

ج ) روش تسهیم هزینه مستقیم

در روش مستقیم هزینه های مراکز خدماتی و  پشتیبانی تولید مستقیما” جذب صرفا” مراکز تولیدی ویا اداری می شود. به عبارتی مراکز خدماتی و پشتیبانی تولید به همدیگر سهم نمی دهند. پس نیازی هم به اولویت بندی این مراکز برای تسهیم هزینه وجود ندارد. درشرکتهای آب منطقه ای تسهیم هزینه های سربار مراکز پشتیبانی تولید و خدماتی به سایر مراکز به روش یک طرفه  می باشد .

هم چنین هزینه های تسهیم شده واحد های خدماتی وپشتیبانی تولید برای سایر مرکز به عنوان سربار ثابت تلقی می گردد.